Ginkgo biloba L. – Miłorząb dwuklapowy (Miłorząb chiński, Miłorząb japoński)
Surowiec zielarski:
Ginkgo folium
Skład chemiczny:
– Flawonoidy:
Biflawony: ginkgetyna, izoginkgetyna, bilobetyna, amentoflawon
Flawonole: kemferol, kwercetyna, izoramnetyna) ich glikozydy i glikozydo-estry z kwasem p-kumarowym
Flawony: luteolina, apigenina i ich glikozydy
– Terpeny:
trilaktony diterpenowe: ginkgolidy A, B, C, J i M
trilakton seskwiterpenowy: bilobalid (0,26%)
– Pochodne flawon 3-olu: (+)-katechina, (-)-epikatechina , (-)-epigalokatechina , (+)-galokatechina
– Proantocyjanidyny
– Kwasy fenolowe: pochodne kwasu benzoesowego i cynamonowego a także kwasy alkilofenolowe (kwasy ginkgolowe)
– Ginkgotoksyna w śladowych ilościach
– Inne: Fitosterole, polisacharydy, karotenoidy, woski.
Działanie:
Wyciąg z miłorzębu wykazuje działanie uszczelniające na ściany naczyń ze względu na obecność flawonoidów. Usprawnia przepływ krwi przez naczynia krwionośne w szczególności w obrębie krążenia mózgowego poprawiając w ten sposób ukrwienie ślimaka w uchu wewnętrznym. Zmniejsza przepuszczalność naczyń oraz zwiększaja ich elastyczność. Ponadto surowiec stymuluje uwalnianie czynnika rozszerzającego naczynia, co ogranicza stany spazmatyczne oskrzeli. Związki polifenolowe obecne w surowcu wykazują właściwości antyoksydacyjne przez co nie dopuszczają do utleniania lipidów. Substancja aktywna – bilobalid wpływa ochraniająco na osłonki mielinowe oraz hamuje procesy uszkodzeń poudarowych tkanki nerwowej. Ponadto wyciąg z miłorzębu ułatwia wykorzystanie glukozy i tlenu przez komórki mózgowe. Stymuluje procesy energetyczne w tkance nerwowej oraz aktywuje procesy neuroprzekaźnictwa w korze mózgowej. Zwiększa zdolność koncentracji, uczenia, zapamiętywania. Ginkgolidy i amentoflawon odpowiadają za hamowanie agregacji płytek krwi efektem czego jest poprawa parametrów reologicznych krwi oraz hamowanie powstawania zakrzepów. Wpływa to na ograniczenie rozwoju procesów miażdżycowych. Wyciąg z miłorzębu poprawia krążenie w obrębie kończyn dolnych zmniejszając ból i obrzęki nóg. Obecny w surowcu amentoflawon odziałowuje na receptory benzodiazepinowe co charakteryzuje się dodatkowym działaniem przeciwlękowym.
Zastosowanie:
Wyciąg z miłorzębu wykorzystywany jest w leczeniu zaburzeń ukrwienia mózgowego takich jak: zawroty i bóle głowy, szum uszny, osłabienie pamięci, obniżenie wydolności intelektualnej oraz w chorobie Alzheimera głównie u osób starszych. Dodatkowo stosuje się go w leczeniu zaburzeń krążenia obwodowego m.in. w stanach zakrzepowo-zatorowych, uszkodzeniach siatkówki oka, zwiększonej łamliwości naczyń włosowatych (pajączki, wybroczyny podskórne), niedokrwieniu kończyn, chromianach przestankowych.
Dawkowanie:
Niedobór funkcji poznawczych:
Ekstrakt z liści: 120-240 mg suchego ekstraktu doustnie w dwóch lub trzech
podzielonych dawkach przez 8-12 tygodni.
Choroba okluzyjna tętnic obwodowych i zawroty głowy lub szum w uszach
Ekstrakt z liści: 120-160 mg suchego ekstraktu doustnie w dwóch lub trzech
podzielonych dawkach przez 6 tygodni.
Najważniejsze interakcje z lekami:
Ekstrakt z miłorzębu powinien być używany ostrożnie przez osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe i/lub przeciwpłytkowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Może nasilać działanie uszkadzające słuch w łącznym stosowaniu z Aminoglikozydami.
Niepotwierdzona potencjalne interakcja z benzodiazepinami, antagonistami kanałów wapniowych (Nifedypina, Diltiazem), cyklosporyną, haloperidolem, kozłkiem lekarskim, risperidonem, trazodonem.
Ekstrakt z miłorzębu może zwiększać metabolizm Omeprazolu indukując CYP2C19 cytochromu p450.
Działanie niepożądane:
Są na ogół łagodne, obejmują: nudności, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, biegunkę, skórne reakcje alergiczne, krwawienia.
Przeciwwskazania:
Ze względu na wpływ surowca na procesy krzepnięcia krwi, nie zaleca się podawania preparatów z surowcem przed planowaną operacją. Nie zaleca się go również stosować u osób cierpiących na zaburzenia krzepnięcia krwi, kobiet w ciąży i kobiet karmiących.
Źródła:
Barnes J., Anderson L.A., PhilipsonJ.D.: HerbalMedicines, 3rd Edition. The Pharmaceutical Press. 2007, 300-314.
Motławska I., Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. 2008. 121-123.
