Jakie są najczęstsze przyczyny grzybicy stóp i paznokci?
Grzyby, szczególnie dermatofity to najczęstsza przyczyna grzybicy stóp i paznokci. Do najbardziej popularnych gatunków powodujących to schorzenie należą: Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes var. granulosum.
Występowanie grzybicy stóp często kojarzy się z brakiem higieny osobistej. Nie jest to do końca prawda. Skóra posiada liczne mechanizmy obronne, a zbyt częste stosowanie środków myjących i dezynfekujących, czyli przesadne dbanie o higienę, może je zaburzyć, co sprzyja zakażeniu grzybami (czytaj także: Łupież skóry owłosionej głowy — przyczyny i leczenie).
Grzybica przenosi się poprzez bezpośredni kontakt ze zmianami chorobowymi osób zakażonych lub z przedmiotami z ich otoczenia. Sytuacje, które temu sprzyjają to:
- noszenie pożyczonych butów,
- korzystanie z basenów i kąpielisk publicznych,
- noszenie niewygodnych, zbyt ciasnych butów (jest częstą przyczyną grzybicy paznokci, ze względu na powstawanie urazów i deformację płytki paznokcia, co stanowi wrota infekcji grzybiczej),
- korzystanie z usług salonów kosmetycznych, gdzie nie przestrzega się zasad higieny (np. źle zdezynfekowane narzędzia do wykonywania pedicure) [1].
Czytaj więcej: Grzybica pochwy-leki dostępne bez recepty. Clotidal, Gynoxin, czy Clotrimazolum?
Jak objawia się grzybica stóp?
Najczęstsze objawy, które mogą świadczyć o grzybicy to:
- świąd i zaczerwienienie skóry stóp,
- pęknięcia skóry, szczególnie między palcami,
- zmiany wyglądu płytki paznokcia (zniekształcenie, zmiana barwy na żółtą, pęknięcia, poprzeczne prążki na płytce) [1,2].
Grzybica stóp — leczenie
Leczenie rozpoczyna się od zastosowania preparatów działających miejscowo w postaci maści, żeli czy też sprayów. Zdarzają się także ciężkie przypadki, gdzie grzybica stóp wymaga leczenia doustnymi lekami przeciwgrzybiczymi.
Pierwszych efektów leczenia można spodziewać się po 3-4 tygodniach, ale czasem trzeba poczekać na nie nawet kilka miesięcy. Do leków stosowanych miejscowo w terapii tego schorzenia należą:
- pochodne imidazolowe — zaburzają syntezę błony komórkowej grzybów, poprzez hamowanie syntezy ważnego jej składnika — ergosterolu; działają grzybobójczo i grzybostatycznie; mają szeroki zakres działania na liczne gatunki grzybów; występują w postaci żelów kremów czy sprayów. Do najpopularniejszych leków z tej grupy należą: klotrimazol (Clotrimazolum GSK), ketokonazol (Nizoral krem), mikonazol (Daktarin krem, Daktarin aerozol), bifonazol (Canespor),
- pochodne alliloaminy — mechanizm ich działania polega na hamowaniu aktywności epoksydazy skwalenowej, enzymu niezbędnego do syntezy ergosterolu w komórkach grzyba. Występują najczęściej w postaci kremów: terbinafina (Terbinafina Ziaja) i naftifina (Exoderil),
- pochodne pirydynonu – po wniknięciu do struktury grzyba, wiążą się nieodwracalnie z jego strukturami komórkowymi, zaburzając jego funkcje życiowe; najważniejszym lekiem z tej grupy jest cyklopiroks (Hascofungin).
Leczenie ogólne (doustne) zaleca się w przypadku rozległych i uporczywych grzybic. W tym celu stosuje się doustnie leki przeciwgrzybicze, m.in. flukonazol i terbinafinę [1].
Leczenie grzybicy paznokci
W tym przypadku terapię rozpoczyna się również od leczenia miejscowego (według zaleceń, jeśli zmiany grzybicze występują na nie więcej niż 3 paznokciach, a ich powierzchnia nie przekracza połowy płytki paznokcia). Cięższe przypadki wymagają zastosowania leczenia ogólnego.
W leczeniu tego rodzaju grzybicy dobrze sprawdzają się leki przeciwgrzybicze w postaci lakierów do paznokci. Preparaty te stosuje się zazwyczaj 1-2 razy na tydzień przez okres 6-12 miesięcy.
Do najczęściej stosowanych substancji należą:
- amorolfina — pochodna morfoliny, o działaniu grzybostatycznym i grzybobójczym; mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy ergosterolu błony komórkowej grzybów (Undofen Amorolfina),
- cyklopiroks (Pirolam),
- olejek z drzewa herbacianego – związkiem zawartym w olejku, który odpowiada za działanie przeciwgrzybicze jest terpinen-4-ol, który dodatkowo ma właściwości przeciwświądowe i antybakteryjne [2].
W celu zwiększenia skuteczności lakierów przeciwgrzybiczych, przed ich nałożeniem należy dokładnie oczyścić płytkę paznokcia, a następnie spiłować jej wierzchnią warstwę. Warto w tym celu używać pilniczków jednorazowych. Istotne jest użycie każdorazowo nowego pilniczka, w celu zapobiegania szerzenia się grzybicy.
Podczas leczenia grzybicy stóp i paznokci, przy stosowaniu preparatów miejscowych, należy pamiętać o prawidłowej higienie. Przed nałożeniem maści, kremu lub sprayu na chorobowo zmienione miejsce, trzeba dokładnie umyć stopę wodą z mydłem. Kolejno starannie ją osuszyć. Najlepiej w tym celu użyć jednorazowych ręczników papierowych. Wielorazowe mogą sprzyjać rozprzestrzenianiu się grzybicy.
Oprócz stosowania preparatów przeciwgrzybiczych i odpowiedniej higieny stóp należy wymienić obuwie na nowe, gdyż może stać się źródłem ponownego zakażenia. Ewentualnie można zdezynfekować buty — do tego celu stosuje się roztwór formaliny, dostępny jako lek recepturowy. Konieczna do jego wykonania jest więc recepta od lekarza. Dodatkowo zaleca się, aby nosić skarpety wykonane z naturalnych, przewiewnych materiałów (bawełna, bambus). Pozwala to zapobiec nadmiernemu poceniu się stóp, które sprzyja rozwojowi grzybów.
