Co to jest WZW?
WZW to skrót określający Wirusowe Zapalenie Wątroby. Infekcja wirusem powoduje rozwój stanu zapalnego wątroby, który może doprowadzić do uszkodzenia organu. Z racji tego, że wątroba jest ważnym narządem, gdyż odpowiada m.in. za metabolizm różnych substancji lub filtrację krwi, zaburzenia jej funkcjonowania generują problemy ogólnoustrojowe. Istnieje 5 głównych typów WZW: A, B, C, D, E [1-2].
Jak można zarazić się WZW?
Wyróżniamy dwie główne drogi zakażenia się wirusami, które powodują WZW. Może to nastąpić poprzez kontakt z krwią (lub innymi płynami ustrojowymi) zakażonej osoby, bądź poprzez zainfekowaną żywność [1-2].
Zakażenie poprzez żywność — WZW typu A i E
Ta droga zakażenia jest charakterystyczna dla Wirusowego Zapalenia Wątroby typu A oraz E. Jeśli żywność bądź woda miała kontakt nawet z mikroskopową ilością kału osoby zakażonej, a my spożyjemy ją bez dokładnego umycia, to jesteśmy narażeni na zakażenie. Na WZW typu E możemy zachorować również poprzez zjedzenie niedogotowanej wieprzowiny, dziczyzny lub skorupiaków [1-3].
WZW typu A i E przenoszą się drogą pokarmową, jednak to kał jest czynnikiem sprawczym, dlatego możemy zarazić się niekoniecznie poprzez jedzenie nieumytej żywności. Inne sposoby zakażenia to:
- bliski kontakt z osobą zarażoną, który może spowodować kontakt z kałem, np. opieka nad obłożnie chorym pacjentem lub kontakt seksualny,
- wkładanie palców lub innych przedmiotów do ust, które miały kontakt z kałem chorego, np. po wyjściu z toalety i nieumyciu rąk [1].
Natomiast nie można zachorować na wyżej wymienione typy WZW poprzez:
- siedzenie lub przytulanie zainfekowanej osoby,
- drogę kropelkową (kaszel, kichnięcie),
- karmienie dziecka piersią [1].
Zakażenie poprzez kontakt z krwią – WZW typu B, C, D
W przypadku WZW typu B, C i D droga zakażenia to kontakt z krwią chorego. Wirus odpowiedzialny za zapalenie wątroby typu B i D może wniknąć do organizmu po kontakcie z innymi płynami ustrojowymi zakażonego. Z tego też względu następujące sytuacje mogą doprowadzić do infekcji:
- kontakt seksualny,
- współdzielenie przedmiotów zanieczyszczonych krwią (igły, strzykawki i inny sprzęt medyczny, np. glukometry),
- współdzielenie przedmiotów osobistych, takich jak szczoteczki do zębów czy maszynki do golenia [1-2].
Teoretycznie na WZW typu C możemy zachorować po transplantacji narządu lub przetoczeniu krwi od osoby chorej, aczkolwiek w dzisiejszych czasach już się to nie zdarza ze względu na szerokie badania przesiewowe [2].
Niestety istnieje ryzyko zarażenia dziecka podczas porodu, jeśli matka choruje na WZW typu B, C lub D [2].
Objawy Wirusowego Zapalenia Wątroby
Objawy WZW są dosyć ogólne, dlatego ciężko na ich podstawie zdefiniować typ zapalenia. Jeśli cierpimy na ostrą odmianę schorzenia, to symptomy mogą pojawić się od 2 tygodni do 6 miesięcy po ekspozycji na czynnik zakażenia. W przypadku chronicznego zapalenia objawy mogą rozwijać się nawet latami. Natomiast wielu ludzi chorych na WZW może nie być tego świadoma ze względu na brak jakichkolwiek symptomów [2].
Najczęstsze objawy Wirusowego Zapalenia Wątroby to:
- uczucie zmęczenia,
- utrata apetytu,
- gorączka,
- ból stawów i brzucha,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- ciemnożółty mocz,
- szare lub żółto-pomarańczowe stolce [1-2].
Z WZW kojarzone jest pojęcie żółtaczki, jednak należy pamiętać, że żółtaczka to nie choroba, a objaw Wirusowego Zapalenia Wątroby. Żółtaczka objawia się zażółceniem skóry, błon śluzowych oraz białkówek oczu [2].
Czy WZW jest groźne?
Nie powinniśmy lekceważyć żadnego rodzaju zapalenia wątroby, jednak infekcja nie zawsze oznacza poważne komplikacje.
Typ A
Okres inkubacji WZW typu A wynosi zwykle około miesiąca. Najczęściej przebieg choroby jest umiarkowany, a pacjenci zdrowieją bez komplikacji ogólnoustrojowych. Niestety czasami WZW typu A może okazać się śmiertelne, jednak następuje to bardzo rzadko. Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A może prowadzić do niewydolności wątroby. Obserwuje się to częściej u osób powyżej 50. roku życia lub cierpiących na inne choroby wątroby .
Typ B
Współczynnik śmiertelności wynosi od 0,1% do 0,3%, a u osób starszych wzrasta do 1,8% [1-2,4-5].
Ostre zapalenie wątroby typu B bardzo rzadko doprowadza do niewydolności wątroby. Pacjenci cierpiący na postać chroniczną mają około 20% szans na wystąpienie poważnych powikłań, takich jak marskość, niewydolność lub nawet nowotwór narządu. [1-2,5].
WZW typu B w niektórych przypadkach nawet po wyleczeniu może nawrócić, co powoduje niebezpieczeństwo uszkodzenia organu . Na taką przypadłość narażone są osoby:
- w trakcie chemioterapii,
- przyjmujący leki immunosupresyjne, np. podczas leczenia RZS czy łuszczycy, osoby po przeszczepach,
- leczone glikokortykosteroidami, ale dłużej niż kilka tygodni,
- podczas terapii WZW typu C,
- z HIV [1].
Typ C
Osoby z ostrym zapaleniem wątroby typu C praktycznie nie doświadczają żadnych objawów. W przypadku postaci chronicznej także nie zawsze pojawiają się symptomy, jednak około 30% zakażonych może zmagać się z uszkodzeniem wątroby. W niektórych przypadkach prowadzi to do rozwoju nowotworu. WZW typu C stanowi główną przyczynę transplantacji wątroby w Europie i USA [5].
Typ D
WZW typu D może doprowadzić do niewydolności, marskości lub nowotworu wątroby. Forma ostra choroby zdarza się rzadko, dlatego ostra niewydolność wątroby spowodowana WZW typu D jest rzadko diagnozowana. Jeśli WZW typu D współistnieje z WZW typu B, to dochodzi do nasilenia objawów chorobowych formy B. Osoby zarażone jednocześnie wirusem zapalenia wątroby typu B i D mają większe ryzyko rozwoju powikłań niż w przypadku osobnych zakażeń [1].
Typ E
Ostre zapalenie wątroby typu E jest chorobą samoograniczającą się i nie powinno generować komplikacji u osób bez chorób towarzyszących. Ostre zapalenie może przejść w formę chroniczną u pacjentów z obniżoną odpornością, w efekcie powodując niewydolność lub marskość wątroby [1,5].
Ostra forma WZW typu E jest niebezpieczna u kobiet w ciąży i tych, którzy cierpią na inne choroby wątroby. W przypadku ciężarnych może dojść do przedwczesnego porodu, urodzenia dziecka ze zbyt małą masą ciała lub nawet poronienia [1].
