Do produkcji kosmetyków stosuje się różne rodzaje alkoholi. Najczęściej spotyka się alkohole jednowodorotlenowe np. etanol, alkohol izopropylowy. Do alkoholi tłuszczowych zaliczany jest alkohol cetylowy, stearylowy. W składach kosmetyków możemy też zauważyć alkohol benzylowy, który jest alkoholem aromatycznym. Nazwa tej grupy pochodzi od obecności w ich budowie chemicznej tzw. pierścienia aromatycznego. Dodatkowo często mają przyjemną woń, dlatego stosuje się je w kosmetykach głównie jako substancje zapachowe.
Po co dodatek alkoholu w kosmetykach?
Etanol w kosmetykach może pełnić funkcję konserwującą ze względu na swoje działanie przeciwdrobnoustrojowe. Wzmacnia on także absorpcję substancji czynnych do głębszych warstw skóry. Poza tym etanol jest również stosowany jako rozpuszczalnik, środek zmniejszający lepkość i pienienie. Dlatego możemy go znaleźć w środkach do dezynfekcji, lakierach do włosów, płynach do płukania ust, kremach i tonikach [1].
Tonik z etanolem na trądzik
Amerykańska Akademia Dermatologii (AAD) zaleca osobom z trądzikiem unikanie stosowania kosmetyków na bazie etanolu. Cery trądzikowe zwykle są skłonne do nadprodukcji sebum. Nadmierne wysuszenie skóry, przez stosowanie etanolu może dawać wrażenie oczyszczenia skóry z nadmiaru łoju. Jednak odwodnienie i uszkodzenie bariery naskórka może zaostrzyć trądzik i uniemożliwić gojenie się istniejących wyprysków [2] .
Alkohol etylowy przeciw SARS-CoV-2
W czasie pandemii dużą popularność zdobyły żele, spraye i mydła na bazie etanolu stosowane do dezynfekcji rąk. Wykazują one wysoką skuteczność w redukcji wirusa SARS-CoV-2. Mogą jednak powodować reakcje alergiczne lub prowadzić do wysuszenia i pękania skóry. Aby tego uniknąć, zaleca się stosowanie środków nawilżających i natłuszczających [3].
Preparaty na bazie etanolu są mniej drażniące w porównaniu ze środkami mającymi w składzie n-propanol lub izopropanol [4]. Odczyn alergiczny występujący po użyciu preparatu z etanolem może być spowodowany obecnością w nim zanieczyszczeń, metabolitów aldehydu lub innych substancji pomocniczych, takich jak substancje zapachowe, alkohol benzylowy, parabeny lub chlorek benzalkoniowy [3] .
Etanol w płynach do płukania ust
Etanol jest składnikiem wielu produktów do higieny jamy ustnej. Alkohol łatwo wchłania się do krwiobiegu przez błonę śluzową jamy ustnej, jednak znaczne podwyższenie poziomu alkoholu we krwi po ich zastosowaniu jest mało prawdopodobne. Bezalkoholowe płyny do płukania są tak samo skuteczne. Wykazują przy tym mniejszą częstość występowania innych działań niepożądanych [5].
Jakie inne alkohole stosowane są w kosmetykach?
Alkohole tłuszczowe występują naturalnie w lanolinie, oleju palmowym i oleju kokosowym. Wchodzą w skład podłoży nie tylko kosmetyków, ale także maści i kremów przepisywanych na receptę. Dzięki swoim właściwościom emulgującym umożliwiają utworzenie emulsji typu o/w. Są polecane w codziennej pielęgnacji skóry suchej i szorstkiej [6].
Alkohole tłuszczowe należą do grupy emolientów, które tworzą barierę okluzyjną na skórze. Środki okluzyjne działają poprzez pozostawianie cienkiej hydrofobowej warstwy na powierzchni skóry, przez co zmniejszają utratę wody i chronią ją przed czynnikami drażniącymi. Dają efekt miękkiej i elastycznej skóry [7].
Z kolei alkohol benzylowy to alkohol aromatyczny stosowany w kosmetykach jako składnik zapachowy, konserwant, rozpuszczalnik, środek zmniejszający lepkość oraz konserwujący, a także regulator pH [8]. W USA dopuszczono do obrotu lek z 5% roztworem alkoholu benzylowego, który wykazuje skuteczność w leczeniu wszy u dzieci już powyżej 6. miesiąca życia [9].
Dzięki szerokiemu dostępowi do informacji coraz więcej konsumentów poznaje działanie poszczególnych składników kosmetyków. Dzięki temu możemy wybrać najlepszy produkt, dostosowany do naszych potrzeb. Etanolu w dużym stężeniu powinni unikać posiadacze cery trądzikowej, suchej, skłonnej do podrażnień. Mimo wysuszającego działania na dłonie korzyść wynikająca ze stosowania go w dezynfekcji wciąż przewyższa jego wady.
