Mapa bólu głowy. Jakie są rodzaje bólu głowy?
Ból głowy to przypadłość, która zwykle jest czymś normalnym. Najczęściej łączymy go z przemęczeniem, brakiem wyspania się lub początkiem przeziębienia. Niestety czasami ból głowy może być objawem charakterystycznych dolegliwości, które mają swoją nazwę. Tabela 1. prezentuje najczęściej wyróżniane rodzaje bólów głowy.
Tabela 1. Rodzaj bólu głowy i jego charakterystyka [1,2].
| Typ bólu głowy | Charakterystyka |
| Migrenowy ból głowy |
|
| Klasterowy ból głowy |
|
| Napięciowy ból głowy |
|
Powyższe rodzaje bólów głowy, szczególnie migrenowy i klasterowy są bardzo poważne i mocno nasilone. Tutaj często klasyczne leki przeciwbólowe, które zostaną omówione w tym artykule, mogą nie pomóc. Jeśli podejrzewasz u siebie migrenę lub klasterowe bóle głowy to warto skonsultować się z neurologiem. Zachęcamy również do przeczytania naszych artykułów na temat tych przypadłości.
Co stosować na ból głowy?
Co pomaga na ból głowy? Pierwsze co przychodzi na myśl to z pewnością tabletki na ból głowy, które zostaną omówione poniżej. Istnieją również inne, szybkie sposoby na ból głowy, jednak ich skuteczność często zależy od danej osoby i nie zawsze są to metody zweryfikowane naukowo. Skupmy się na tym, co z pewnością pomaga na ból głowy.
Tabletki na ból głowy
Tabletki na ból głowy są zdecydowanie najlepszym i szybkim sposobem na ból głowy. Istnieją różne substancje, które stosuje się do radzenia sobie z tą przypadłością. Są to głównie Nieopioidowe Leki Przeciwbólowe jak, chociażby paracetamol czy metamizol. Na ból głowy pomagają również Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne jak np. ibuprofen lub ketoprofen. W bardziej poważnych przypadkach można sięgnąć nawet po opioidowe leki przeciwbólowe.
Paracetamol na ból głowy
Paracetamol to często polecany lek na ból głowy. Jest skuteczny i bezpieczny. Pamiętajmy o tym, że jedynie paracetamol mogą przyjmować dzieci poniżej 6. miesiąca życia, kobiety w ciąży i karmiące piersią. Jest również zalecany osobom starszym, gdyż wykazuje najmniej działań niepożądanych i interakcji.
Jak stosować paracetamol na ból głowy?
Tabela 2. przedstawia zalecenia dotyczące stosowania paracetamolu.
Tabela 2. Dawkowanie paracetamolu [3].
| Wiek | Dawkowanie |
| Osoby dorosłe |
1000 mg 4 razy na dobę. Maksymalna dawka dobowa to 4000 mg. Pomiędzy kolejnymi dawkami zachować minimum 6 godzin przerwy. |
| Dzieci |
15 mg/kg mc. co 6 godziny LUB 10 mg/kg mc. co 4 godziny. Maksymalna dawka dobowa to 60 mg/kg mc. |
Paracetamol występuje w postaci tabletek (np. Apap), tabletek musujących (np. Efferalgan), syropów (np. Apap dla dzieci Forte), roztworów doustnych (np. Pedicetamol) i czopków. Dzięki temu możemy zawsze dobrać odpowiednią dawkę leku w zależności od wieku i masy ciała pacjenta.
Metamizol
Innym lekiem z grupy Nieopioidowych Leków Przeciwbólowych jest metamizol sodowy (Pyralgina). To silny i szybki sposób na ból głowy, jednak mogą go zażywać jedynie osoby od 15. roku życia i ważące powyżej 53 kg. Metamizol działa już po 30 minutach, a jego dawkowanie wygląda następująco:
- Zalecana dawka jednorazowa to 1000 mg, co 6 do 8 godzin.
- Maksymalna dawka dobowa to 4000 mg.
- Leku nie można stosować w 3. trymestrze ciąży. Dla bezpieczeństwa nie powinno się go również stosować w 1. i 2. trymestrze ciąży [4].
Metamizol występuje także w postaci kropli doustnych (Pyralgin) lub roztworu do wstrzykiwań. W takiej formie jego dawkowanie jest możliwe u dzieci, jednak musi być zlecone przez lekarza. Dawkowanie metamizolu u dzieci wynosi 8 mg do 16 mg na kilogram masy ciała jako dawka jednorazowa [5].
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Sztandarowym przykładem NLPZ będzie każdemu znany ibuprofen (Ibum, Ibuprom). To lek działający przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Ibuprofen możemy podawać dzieciom od 6. roku życia.
Dawkowanie dla dorosłych to 400 mg 3 razy na dobę. Istnieją także tabletki z 600 mg ibuprofenu, np. Ibuprom Ultramax i wtedy dawkuje się go jedynie 2 razy na dobę po 1 tabletce.
W przypadku dzieci dawkowanie opiera się o masę ciała. Zalecana dawka jednorazowa to 10 mg/kg mc. 3 razy na dobę. Maksymalnie na dobę można podać 30 mg/kg mc. leku [6].
Inne tabletki na ból głowy z NLPZ mogą zawierać, np. ketoprofen, deksketoprofen, diklofenak lub naproksen. Tabela 3. przedstawia przykładowe preparaty oraz ich dawkowanie.
Tabela 3. Dawkowanie NLPZ bez recepty [7-12].
| Substancja lecznicza | Nazwa handlowa | Dawkowanie | Uwagi |
| Ketoprofen | Ketonal active, Ketonal Sprint, Ketokaps Max, Ketolek | 50 mg co 8 godzin |
Nie stosować u osób z wrzodami. Można stosować, jeśli pacjent ma wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe i dodatkowo stosuje kwas acetylosalicylowy (ASA) w dawkach przeciwzakrzepowych. |
| Deksketoprofen | Dexak, Dexak SL, Metafen Deksketoprofen | 25 mg co 8 godzin | Nie stosować u osób z wrzodami. |
| Diklofenak | Voltaren Express Forte, Voltaren Acti Forte | Jeśli pacjent nie ma wrzodów ani chorób sercowo-naczyniowych to zaleca się stosować ten lek do leczenia silnego bólu. | |
| Naproksen | Naproxen Aflofarm, Aleve, Naxii |
220 mg co 12 godzin LUB 440 mg i po 12 godzinach 220 mg. Maksymalna dawka dobowa to 660 mg. |
Można stosować przy wysokim ryzyku sercowo-naczyniowym i braku stosowaniu ASA. |
Aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy zwykle bywa kojarzony głównie z leczeniem objawów przeziębienia. Jednak to także NLPZ, który polecany jest jako lek I rzutu przy np. napięciowym bólu głowy. Pamiętajmy, że w takich przypadkach jednorazowo należy wziąć 1000 mg ASA [1-2].
Inne tabletki na ból głowy mogą zawierać kwas tolfenamowy, który znajdziemy w preparacie Migea. Jedna tabletka zawiera 200 mg leku i jest przeznaczona jedynie dla dorosłych. Jednorazowo stosuje się 1 tabletkę leku, a jeśli ból nie przejdzie, to po 1 do 2 godzin można ponowić dawkę. Na dobę można przyjąć jedynie 2 tabletki. Migea jest głównie polecana na migrenowe bóle głowy [13].
Szybki sposób na ból głowy, czyli leki złożone
Kolejnym sposobem na pozbycie się szybko mocnego bólu głowy jest zażycie kilku substancji jednocześnie. Trzeba tutaj wiedzieć o tym, żeby nie łączyć leków o podobnym mechanizmie działania. Zażycie jednocześnie dwóch NLPZ, np. ibuprofenu i ketoprofenu jest niebezpieczne dla zdrowia i może nasilić działania niepożądane.
Jeśli chcemy zwiększyć siłę działania przeciwbólowego, to możemy łączyć substancje o odmiennym mechanizmie działania. Dzięki takiemu połączeniu otrzymamy lepszy efekt przeciwbólowy, niż byśmy zażywali je oddzielnie.
Najczęściej spotykane preparaty wieloskładnikowe przedstawia Tabela 4.
Tabela 4. Wieloskładnikowe tabletki na ból głowy.
| Nazwa handlowa | Substancje lecznicze [1 tabletka] | Dawkowanie |
| Apap Extra | Paracetamol (500 mg) + Kofeina (65 mg) | 2 tabletki co 4-6 godzin. Maksymalnie 8 tabletek na dobę. |
| Apap Migrena | Paracetamol (250 mg) + Kwas acetylosalicylowy (250 mg) + Kofeina (65 mg) | 2 tabletki co 8 godzin. Maksymalnie 6 tabletek na dobę. |
| Antidol 15 | Paracetamol (500 mg) + Kodeina (15 mg) | |
| Solpadeine | Paracetamol (500 mg) + Kodeina (8 mg) + Kofeina (30 mg) | 2 tabletki co 6 godzin. Maksymalnie 8 tabletek na dobę. |
| Solpadeine Max | Paracetamol (500 mg) + Kodeina (12,8 mg) + Kofeina (30 mg) | |
| Excedrin MigraStop | Paracetamol (250 mg) + Kwas acetylosalicylowy (250 mg) + Kofeina (65 mg) | |
| Etopiryna | Kwas acetylosalicylowy (300 mg) + Etenzamid (100 mg) + Kofeina (50 mg) | 2 tabletki co 8 godzin. Maksymalnie 6 tabletek na dobę. |
| Saridon | Paracetamol (250 mg) + Propyfenazon (150 mg) + Kofeina (50 mg) | |
| Cefalgin |
Domowe sposoby na ból głowy. Czym się wspomagać?
Leczenie bólu głowy może obejmować różne metody, zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Oto kilka niefarmakologicznych metod leczenia bólu głowy:
- Relaksacja i techniki oddechowe: Ćwiczenia relaksacyjne, takie jak joga, medytacja, tai chi lub głębokie oddychanie, mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśniowego i stresu, które mogą prowadzić do bólu głowy.
- Masaż: Masaż karku, ramion i szyi może pomóc w rozluźnieniu napiętych mięśni i złagodzeniu bólu głowy, szczególnie w przypadku migren.
- Unikanie wyzwalaczy: W przypadku migreny i innych rodzajów bólów głowy warto unikać potencjalnych wyzwalaczy, takich jak niektóre pokarmy, alkohol, stres czy nieprawidłowy sen.
- Regularny sen: Wystarczająca ilość snu i utrzymanie regularnego rytmu snu może pomóc w zapobieganiu bólom głowy.
- Dieta i nawodnienie: Jedzenie zdrowej diety i dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu mogą pomóc w zapobieganiu bólom głowy. Warto unikać potencjalnych wyzwalaczy.
- Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna może pomóc w zmniejszeniu częstości i nasilenia bólów głowy poprzez poprawę krążenia krwi i redukcję napięcia mięśniowego.
Warto pamiętać, że skuteczność niefarmakologicznych metod leczenia bólu głowy może być różna w zależności od rodzaju bólu głowy i osoby. Jeśli bóle głowy są uporczywe lub nasilają się, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia i uzyskać odpowiednie zalecenia dotyczące leczenia.
Kiedy warto zgłosić się do lekarza z bólem głowy?
Ból głowy jest powszechnym dolegliwością, ale istnieją okoliczności, w których konieczna jest konsultacja lekarska. Poniżej przedstawiam sytuacje, w których warto skonsultować się z lekarzem z powodu bólu głowy:
Nagłe i intensywne bóle głowy
Jeśli nagle odczujesz bardzo intensywny ból głowy, który jest opisany jako „najgorszy ból w życiu”, to może to być oznaką poważnego schorzenia, takiego jak krwotok wewnątrzczaszkowy. Natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub udaj się na oddział ratunkowy.
Ból głowy po urazie głowy
Jeśli doświadczyłeś urazu głowy (np. wypadku samochodowego, upadku, uderzenia w głowę) i masz ból głowy, to konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne uszkodzenie mózgu.
Ból głowy towarzyszący innym objawom
Jeśli ból głowy towarzyszą inne objawy, takie jak utrata przytomności, zaburzenia mowy, zaburzenia wzroku, osłabienie kończyn, nudności i wymioty, to może to wskazywać na poważne schorzenie neurologiczne. Natychmiast udaj się do szpitala.
Ból głowy po 50. roku życia
Jeśli masz powyżej 50. roku życia i zauważasz zmiany w charakterze bólów głowy, to może to wymagać oceny lekarskiej, ponieważ ryzyko powiązania z innymi schorzeniami, takimi jak nadciśnienie tętnicze czy nowotwory, wzrasta wraz z wiekiem.
Bóle głowy, które są częste i nieustępujące
Jeśli masz częste bóle głowy, które nie ustępują pomimo stosowania dostępnych metod leczenia, warto skonsultować się z lekarzem w celu oceny przyczyn i planu leczenia.
Bóle głowy, które wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie
Jeśli bóle głowy znacząco wpływają na twoją jakość życia, utrudniają pracę czy prowadzenie normalnego życia codziennego, to warto skonsultować się z lekarzem w celu opracowania planu leczenia lub zarządzania bólem.
W przypadku podejrzenia migreny
Jeśli podejrzewasz, że masz migrenę i nie jesteś pewien, lub jeśli twoje migreny są szczególnie uciążliwe, skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać diagnozę i leczenie migreny.
Pamiętaj, że każdy przypadek bólu głowy jest inny, i jeśli jesteś niepewny, czy powinieneś skonsultować się z lekarzem, zawsze lepiej jest skonsultować się z profesjonalistą medycznym w celu oceny i odpowiednich zaleceń. Lekarz będzie w stanie wykluczyć poważniejsze schorzenia i pomóc w ustaleniu najlepszego sposobu leczenia bólu głowy.
