Niedobór wapnia

Jakie są objawy niedoboru wapnia?

Typowe objawy hipokalcemii to mrowienie wokół ust oraz w palcach dłoni i stóp. Napad tężyczkowy to symetryczne kurcze mięśni rąk (dłoń zgięta w nadgarstku i stawach śródręcznych, palce wyprostowane, a kciuk odwiedziony – jest to tzw. ręka położnika), następnie przedramion i ramion, z kolei twarzy (skurcz powiek, „usta karpia”), klatki piersiowej i kończyn dolnych, z zachowaniem świadomości.

Jakie są przyczyny niedoboru wapnia?

Ten stan może być spowodowany niedoborem parathormonu (PTH, hormonu wydzielanego przez przytarczyce). Może to nastąpić po chirurgicznym usunięciu przytarczyc (np. u osób po operacji tarczycy), gdy przytarczyce uległy zniszczeniu, np. po radioterapii szyi, w wyniku przerzutów nowotworowych lub innych chorób (np. choroby autoimmunologiczne, sarkoidoza, amyloidoza), u osób z niewydolnością nerek (zwykle leczonych dializami), z powodu zbyt dużego stężenia fosforu we krwi lub w wyniku przyjmowania leków (tzw. kalcymimetyki) hamujących czynność przytarczyc z powodu tzw. wtórnej nadczynności przytarczyc.

Inne możliwe przyczyny hipokalcemii obejmują:
-niedobór witaminy D (spowodowany np. zaburzeniami wchłaniania wskutek chorób jelit, wątroby lub trzustki albo przyjmowaniem niektórych leków, takich jak fenytoina, ketokonazol),
-zasadowicę (alkaloza) oddechową (powoduje zmniejszenie stężenia wapnia zjonizowanego we krwi),
-niektóre ostre i ciężkie choroby, np. ostre zapalenie trzustki, rozpad mięśni (tzw. rabdomioliza), rozpad guzów nowotworowych (po chemioterapii), wrodzoną niedoczynność przytarczyc lub brak przytarczyc.

Jak zdiagnozować niedobór wapnia?

Hipokalcemię rozpoznaje się na podstawie oznaczenia stężenia wapnia we krwi i stwierdzenia, że jest ono poniżej zakresu normy. Stężenie wapnia całkowitego w surowicy zależy również od stężenia albuminy krwi, dlatego w celu dokładniejszej oceny zwykle oznacza się również stężenie albuminy i wylicza „korektę” stężenia wapnia całkowitego. Inny, lepszy sposób polega na oznaczeniu stężenia wapnia zjonizowanego w surowicy.

Jak zapobiegać niedoborowi wapnia?

U pacjentów narażonych na wystąpienie hipokalcemii (osoby z chorobami do niej prowadzącymi) należy w określonych przez lekarza odstępach czasu kontrolować stężenie wapnia we krwi, aby wcześnie wykryć ten stan, w stadium, gdy jest łagodny i jeszcze nie powoduje objawów.

Leczenie niedoboru wapnia

Leczenie hipokalcemii zawsze polega na usunięciu przyczyny, która do niej doprowadziła, oraz na podawaniu wapnia u chorych z objawami.

W łagodnej przewlekłej hipokalcemii bez objawów wystarcza doustne przyjmowanie preparatu wapnia oraz witaminy D.

Gdy przyczyną objawów jest ostra hipokalcemia spowodowana zasadowicą oddechową w wyniku zbyt intensywnego oddychania spowodowanego napadem paniki lub emocjami, najpierw należy pomóc choremu opanować emocje. Pacjenta trzeba uspokoić, zapewnić, że nic mu nie zagraża i objawy szybko miną, jeżeli będzie postępował według instrukcji i zacznie spokojnie, powoli oddychać.