Co sprzyja wystąpieniu bólów mięśniowo-szkieletowych?
Bóle w narządach ruchu mają na początku charakter ostry, tępy lub rozlany. Odczuwanie dolegliwości pogłębia się w czasie na skutek rozwoju stanu zapalnego i przechodzi w stan chroniczny.
Istnieją czynniki ryzyka związane z wystąpieniem bólu mięśni i stawów. Okazuje się na przykład, że płeć ma spore znaczenie. Kobiety są obarczone znacznie większym ryzykiem wystąpienia bólu pleców, szyi, kolan. Poza tym bólom mięśniowo-stawowym sprzyjają choroby narządu ruchu (np. stany zwyrodnieniowe, reumatoidalne zapalenie stawów), predyspozycje genetyczne, regularne przeciążenia konkretnych partii mięśniowo – szkieletowych (np. praca w jednej, wymuszonej pozycji) [1].
Co stosować na ból mięśni?
Jak radzić sobie z bólem bez leków?
Bóle mięśni szkieletowych można leczyć wielorako, w zależności od przyczyny, nasilenia i umiejscowienia. Niebagatelne znaczenie ma fizjoterapia: oddziaływanie ciepłem lub zimnem (w zależności od sytuacji), zabiegi rehabilitacyjne pod okiem specjalisty, masaże, kinezjotaping.
Jak stosować leki przeciwzapalne na ból mięśni?
Na pierwszy plan wysuwa się jednak leczenie farmakologiczne i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). NLPZ eliminują procesy prowadzące do powstania stanu zapalnego, a więc większej bolesności, ograniczenia ruchomości, obrzęku. Można je stosować w formie doustnej (tabletki, kapsułki, saszetki), lub miejscowo w formie żelu/kremu/maści do smarowania bolącej okolicy. Miejscowe stosowanie NLPZ jest zalecane zwłaszcza u osób starszych, ponieważ leki nie wchłaniają się w dużym stopniu do krążenia i nie powodują przez to wielu działań niepożądanych związanych z podaniem doustnym [2].
W monoterapii (czyli jako pojedyncze leki) NLPZ służą do zwalczania bólu słabego do umiarkowanego. Do pokonania intensywniejszego bólu u pacjenta lekarz może wybrać lek łączący NLPZ z drugą substancją przeciwbólową.
Tabletki na ból mięśni. Dexak czy Opokan?
Dexak (deksketoprofen) oraz Opokan (meloksykam) należą do NLPZ często zalecanych w bólach mięśni i narządu ruchu w ogóle. Oba są lekami przyjmowanymi doustnie. Istnieją jednak między nimi dość istotne różnice.
- Mechanizm działania
Dexak (deksketoprofen) jest klasycznym niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, enancjomerem znanego i stosowanego powszechnie ketoprofenu. Działanie leku polega na hamowaniu dwóch enzymów: COX-1 i COX-2, niezbędnych do rozwoju stanu zapalnego [3].
Opokan (meloksykam) z kolei w większym stopniu hamuje aktywność COX-2 niż COX-1.
- Postać leku
Dexak występuje w postaci tabletek powlekanych oraz w formie granulatu do rozpuszczenia w wodzie (pod nazwą Dexak SL). Tabletki powlekane mają linię dzielącą, a zatem można je podzielić na równe dawki. Jedna tabletka zawiera 25 mg deksketoprofenu, a jedna saszetka zawiera 12,5 lub 25 mg deksketoprofenu.
Po podaniu tabletek lek działa już po 30 minutach, po podaniu granulatu już po 15-20 minutach. W ciągu doby można przyjąć maksymalnie 75 mg deksketoprofenu w 2-3 podzielonych dawkach, zaś u osób starszych nie należy przekraczać 50 mg na dobę [3].
Opokan 7,5 mg, dostępny bez recepty, ma postać tabletek rozpadających się w jamie ustnej. Jest wygodniejszy do stosowania niż Dexak, ponieważ nie wymaga popijania wodą – tabletka powinna rozpuścić się powoli w jamie ustnej.
Dawka 7,5 mg jest przeznaczona do przyjmowania raz na dobę.
Meloksykam nie działa jednak tak szybko, jak deksketoprofen, bo maksymalne stężenie we krwi osiąga po czasie od 2 (zawiesiny) nawet do 6 godzin (tabletki, kapsułki). Stabilne stężenie we krwi, a więc stabilne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne lek osiąga po 3-5 dniach. Nie jest zatem przeznaczony do podawania w atakach ostrego bólu.
Bez konsultacji z lekarzem może być przyjmowany maksymalnie do 7 dni [3].
- Kiedy stosować Dexak, a kiedy Opokan?
Wskazaniem do stosowania Dexaku są łagodne do umiarkowanych bóle mięśniowo – szkieletowe, a także np. bolesne miesiączkowanie.
Opokan natomiast w dużym stopniu przenika do mazi stawowej, dlatego przeznaczony jest do zwalczania bólu i stanu zapalnego w stawach i mięśniach (np. bólów kręgosłupa, kolan, pleców) w chorobach zwyrodnieniowych stawów, a także w zaostrzeniach reumatoidalnego zapalenia stawów [3].
- Przeciwwskazania tabletek przeciwzapalnych na ból mięśni
Oba leki mają podobne przeciwwskazania, charakterystyczne dla niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie należy ich stosować w sytuacji, gdy:
- chory ma uczulenie na inne NLPZ (ibuprofen, diklofenak, ketoprofen itp.) oraz aspirynę
- chory ma czynną chorobę wrzodową lub w przeszłości miał krwawienia z przewodu pokarmowego
- pacjent ma chorobę Leśniowskiego – Crohna lub inne stany zapalne jelit, w sytuacji ciężkiej niewydolności wątroby
- pacjent cierpi z powodu ciężkiej niewydolności nerek, niewydolności układu krążenia,
- pacjent choruje dodatkowo na alergiczny nieżyt nosa lub astmę,
- chory jest odwodniony,
- pacjentka jest w III trymestrze ciąży [3].
Dexak jest bezpieczny w trakcie laktacji, obarczony minimalnym ryzykiem dla karmionego dziecka [4]. Dla Opokanu należy jednak poszukać bezpieczniejszej alternatywy, choć i w tym przypadku ryzyko dla dziecka jest stosunkowo niewielkie [5]. Mimo to w charakterystykach produktu leczniczego oraz w ulotkach obu leków znajduje się informacja o przeciwwskazaniu w trakcie karmienia piersią [3].
- Najczęstsze działania niepożądane
Do najbardziej istotnych działań niepożądanych Dexaku i Opokanu należy wpływ na układ pokarmowy. Mechanizm działania leków polega m. in. na hamowaniu produkcji prostaglandyn, w tym także tych chroniących śluzówkę przewodu pokarmowego. Mogą więc powodować zmiany zapalne śluzówki żołądka i dwunastnicy, owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego [3].
- Uwagi praktyczne
Dexaku nie należy podawać z posiłkiem, ponieważ jedzenie opóźnia wchłanianie leku. Najlepiej jest podać lek minimum 30 minut przed jedzeniem. Pokarm z kolei nie wpływa na szybkość ani stopień wchłaniania meloksykamu, dlatego Opokan można podawać również po posiłku.
Dexak SL zawiera sacharozę, co trzeba uwzględnić w przypadku chorych na cukrzycę. Opokan jest słodzony aspartamem, który nie wpływa na poziom glikemii u chorych na cukrzycę.
Oba leki nie zawierają laktozy [3].
