Kamica żółciowa
W wątrobie produkowana jest żółć, która jest konieczna w procesie trawienia tłuszczów. Magazynem żółci w organizmie jest pęcherzyk żółciowym, potocznie zwany woreczkiem żółciowym. Kamica pęcherzyka żółciowego, zwana również kamicą żółciową, jest skutkiem obecności w pęcherzyku żółciowym złogów substancji chemicznych będących składnikiem żółci. Normalnie składniki te rozpuszczają się w żółci i następnie są usuwane do przewodu pokarmowego. Jednakże w przypadku nadmiernego zagęszczenia żółci dochodzi do ich wytrącenia [1,2].
Powstające osady (kamienie) zbudowane są najczęściej z cholesterolu, barwników żółciowych, białek i jonów nieorganicznych (najczęściej wapniowych). W krajach rozwiniętych (USA, zachodnia Europa) najczęściej diagnozuje się osady składające z cholesterolu. Z kolei w krajach rozwijających się (Azja, Afryka) częściej występują osady barwnikowe [2].
Czynniki ryzyka kamicy żółciowej
- zmiany hormonalne np. menopauza, ciąża;
- otyłość i zła dieta;
- zbyt gwałtowna utrata wagi, głodzenie się;
- wysoki poziom cholesterolu;
- podeszły wiek;
- stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, hormonalnej antykoncepcji;
- niektóre leki obniżające cholesterol np. fenofibrat;
- hipertriglicerydemia (wysokie stężenie triglicerydów we krwi);
- predyspozycje genetyczne;
- cukrzyca;
- protezy, szwy chirurgiczne;
- przewlekłe infekcje dróg żółciowych;
- resekcja żołądka, zespół krótkiego jelita;
- mukowiscydoza [1,3].
Objawy kamicy żółciowej
- przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów;
- kolka żółciowa — nagły, ostry, napadowy, niezwykle silny ból w nadbrzuszu, promieniujący do prawego barku lub okolicy międzyłopatkowej; występuje u 75-80% pacjentów z kolką żółciową;
- spowodowane częściowym lub całkowitym zatkaniem przewodu pęcherzykowego;
- ból występuje najczęściej po tłustym, obfitym posiłku;
- nadmierna potliwość;
- niepokój;
- nudności i wymioty;
- dolegliwości najczęściej ustępują po wycofaniu się złogu z przewodu pęcherzykowego do pęcherzyka żółciowego;
- przedłużające się zatkanie przewodu pęcherzykowego często prowadzi do zapalenia pęcherzyka żółciowego lub wodniaka pęcherzyka;
- w przypadku zapalenia pojawia się podwyższona temperatura, dreszcze i ból w prawym nadbrzuszu;
- z kolei w przypadku wodniaka pęcherzyk żółciowy wypełnia się śluzem i nie obserwuje się dolegliwości ze stanem zapalnym [1,3].
Co zrobić w przypadku ataku kamicy żółciowej?
- powstrzymać się od spożywania posiłków;
- w przypadku wystąpienia wymiotów uzupełnić płyny np. w formie elektrolitów takich jak dla przykładu Orsalit czy Dicoflor elektrolity;
- można zastosować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe np. Apap czy Ibuprom lub rozkurczowe np. NO-SPA czy Buscopan Forte;
- udać się do lekarza, w szczególności jeżeli dolegliwości pojawiły się pierwszy raz, aby ustalić ich przyczynę;
- niezwłocznie do lekarza należy się udać jeżeli wystąpi gorączka, dreszcze czy uporczywe wymioty [3].
Leczenie kamicy żółciowej
Po pojawieniu się niepokojących objawów najlepiej udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Powinien wypisać on skierowanie na badanie USG jamy brzusznej i na tej podstawie potwierdzić lub wykluczyć kamicę żółciową. Małe kamyczki można wyleczyć za pomocą litotrypsji, czyli rozkruszeniu kamyczków falą ultradźwiękowa. W łagodnych stanach sprawdza się również leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem dostępnych na receptę preparatów zawierających kwas ursodeoksycholowym np. Ursofalk czy Proursan. Stosuje się je najczęściej przez okres od pół roku do nawet dwóch lat. W przypadku dużych złogów, kiedy objawy są częste i silne, wykonuje się cholecystektomię (chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego) [2].
Jak zapobiegać atakom kamicy żółciowej?
Z reguły łatwiej zapobiegać niż leczyć. Również i w tym przypadku łatwiej zastosować profilaktykę, tym bardziej że objawy kamicy żółciowej mogą nawracać. Aby zapobiec kamicy żółciowej, najczęściej konieczna jest zmiana trybu życia. Niezbędne jest stosowanie lekkostrawnej diety wątrobowej z ograniczonym spożywaniem tłuszczu i unikaniem smażenia. Wskazana jest również regularna aktywność fizyczna, aby utrzymać prawidłową masę ciała. Dodatkowo należy wyeliminować alkohol. Można za to stosować leki i suplementy diety wspomagające pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego. Są to m.in. ostropest plamisty np. Sylimarol, wyciąg z karczocha np. Cynarex, fosfolipidy np. Essentiale Forte czy wyciąg wodny z ziela dziurawca np. Zielnik Apteczny Dziurawiec Fix [1].
