Kleszczowe zapalenie mózgu — epidemiologia
Kleszczowe zapalenie mózgu należy do chorób endemicznych, tzn. większe ryzyko zachorowania na nią występuje na określonych obszarach. W Polsce takim miejscem są województwa warmińsko-mazurskie oraz podlaskie. Nie znaczy to jednak, że przebywając w innych regionach kraju, jesteśmy w pełni bezpieczni. Zapadalność na tę chorobę w Polsce w stosunku rocznym wynosi średnio 1 osoba/100 tys. mieszkańców, natomiast w północno- wschodniej Polsce nawet 13 osób/100 tys. mieszkańców [2]. Zachorowania w naszym kraju występują najczęściej od kwietnia do listopada z dwoma szczytami: czerwiec-lipiec oraz wrzesień-październik. Ma to związek z większą aktywnością kleszczy właśnie w tym okresie [3].
Może Cię zainteresuje? Nieobowiązkowe szczepienia- na co warto dodatkowo zaszczepić swoje dziecko?
W jaki sposób można zarazić się kleszczowym zapaleniem mózgu?
Najczęstszą drogą zakażenia wirusem Flaviviridae odpowiedzialnym za wywołanie kleszczowego zapalenia mózgu jest ich transmisja od kleszczy podczas ukłucia. Te stawonogi natomiast mogą się zarazić tym drobnoustrojem podczas pobierania krwi od zainfekowanego kręgowca, bądź od innych zakażonych kleszczy. Drugim sposobem infekcji jest spożycie niepasteryzowanego mleka krowiego, owczego, koziego albo wytworzonych z niego przetworów mlecznych, np. jogurtów, mleka, sera [3].
Kleszczowe zapalenie mózgu — objawy kliniczne
Po dostaniu się wirusa Flaviviridae do organizmu ludzkiego namnaża się on w miejscu infekcji, a następnie naczyniami limfatycznymi wędruje ku węzłom chłonnym, gdzie następuje okres inkubacji, trwający 2-28 dni. W tym czasie u co 3 osoby zakażonej nie występują żadne objawy [1,2].
Jednak u większości zainfekowanych osób pojawiają się objawy I fazy. Symptomy te uwidaczniają się po okresie inkubacji, czyli od 2 do nawet 28 dni po zakażeniu. Zaliczymy do nich:
- gorączkę
- bóle mięśni i stawów;
- zmęczenie;
Ze względu na to, że mają one charakter niespecyficzny, często mylone są z przeziębieniem czy grypą.
U 30% z tych pacjentów, u których uwidoczniły się objawy I fazy, rozwijają się symptomy II fazy. Są one efektem przedostania się wirusa kleszczowego zapalenia mózgu do ośrodkowego układu nerwowego. Objawami klinicznymi takiego stanu są:
- zapalenie opon mózgowych;
- zapalenie rdzenia kręgowego;
- zapalenie mózgu [1];
Efektem przebiegu II fazy zakażenia mogą być zaburzenia równowagi, mowy, nastroju, problemy z koncentracją, pamięcią, a także permanentne zmęczenie [4]. U ok. 2% pacjentów przebieg II fazy zakażenia kończy się śmiercią [3].
Może Cię zainteresuje? Obowiązkowe szczepienia w Polsce
Profilaktyka — szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
Szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu jest najbardziej skuteczną metodą profilaktyki pozwalającą zapobiegać wystąpieniu przykrych objawów wywołanych przez infekcję wirusem Flaviviridae. Zawiera ona w swoim składzie inaktywowane cząstki patogenu. Po podaniu szczepionki, organizm człowieka zostaje pobudzony do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi [3,5].
Na schemat szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu składa się podanie 3 dawek. Następnie, co 5 lat należy podawać dawkę przypominającą [5]:
| Standardowy schemat szczepienia | Przyspieszony schemat szczepienia | |
| I Dawka | Obojętna data | Obojętna data |
| II Dawka | 1-3 miesiące po I dawce | 14 dni po I dawce |
| III dawka | 5-12 miesiące po II dawce | 5-12 miesiące po II dawce |
Przyspieszony schemat szczepienia stosuje się u pacjentów, którzy ze względu na wyjazd do obszarów endemicznych zagrożonych występowaniem wirusa, potrzebują szybko uzyskać ochronę.
Skuteczność szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu mózgu u osób regularnie przyjmujących dawki przypominające wynosi 99%, natomiast u osób po 2 pierwszych dawkach 96-98% [3].
Dla kogo przeznaczona jest szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu?
Szczepienie nią możliwe jest u osób od 1. roku życia. Przy czym do 16. roku życia stosuje się połowę dawki. Natomiast dla osób powyżej 60. roku życia zaleca się podawanie dawek przypominających co 3 lata ze względu na ryzyko poważniejszych skutków ubocznych rozwijającej się infekcji [5].
Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu charakteryzują się wyjątkową skutecznością, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego profilu bezpieczeństwa [3].
