Czym jest zapalenie języka?
Zapalenie języka jest dolegliwością w znacznym stopniu utrudniającym normalne funkcjonowanie. Ból i pieczenie języka utrudnia nie tylko mówienie, ale i spożywanie pokarmów. Trzeba pamiętać, że język jest silnie unerwiony, dlatego odczuwanie każdej, nawet drobnej zmiany, jest stosunkowo silne. Łatwo może również dojść do zaburzenia odczuwania smaków czy nawet dysfagii [1].
Jakie są objawy zapalenia języka?
Do głównych objawów zapalenia języka należą:
- praktycznie bez przerwy odczuwany ból i pieczenie języka;
- język może być dodatkowo pokryty owrzodzeniami, co jest najczęściej spotykane przy zapaleniu bakteryjnym, albo białym nalotem przy zapaleniu grzybiczym;
- zdecydowanie częściej język jest powiększony, obrzęknięty i zaczerwieniony po jego bokach i na koniuszku;
- pojawiają się problemy z odczuwaniem smaku, połykaniem i spożywaniem posiłków (kwaśny i słony smak potęgują pieczenie i ból) [1-3].
Co powoduje zapalenie języka?
Zapalenie języka dzieli się na dwa typy. Pierwsze, pierwotne zapalenie języka, jest to samodzielna jednostka chorobową i nie jest związane z występowaniem innej choroby w organizmie. Z kolei wtórne zapalenie języka jest objawem innej choroby toczącej się w organizmie.
Do przyczyn pierwotnego zapalenia języka zalicza się m.in.:
- nadużywanie alkoholu i palenie papierosów;
- bakterie, w szczególności paciorkowce i gronkowce (najczęściej u osób z obniżoną odpornością chorujących na AIDS czy stosujących leki immunosupresyjne);
- grzyby, głównie Candida albicans (zła higiena jamy ustnej);
- źle dobrana proteza zębową lub inne regularne podrażnienia języka;
- zbyt mała ilość produkowanej śliny i suchość w ustach, przez co język jest nieodpowiednio nawilżony;
- przygryzienie języka np. podczas ataku padaczkowego;
- oparzenie języka [1,4].
Do przyczyn wtórnych zapalenia języka należą m.in.:
- kiła;
- pelagra i awitaminoza, w szczególności braki witamin z grupy B;
- niedokrwistość megaloblastyczna (niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego) lub niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza;
- alergie i wszelkiego rodzaju choroby skóry;
- celiakia;
- cukrzyca;
- AIDS [1,2,4].
Zapalenie języka — jak leczyć?
Zapalenie języka może mieć różne przyczyny, dlatego powinno być leczone w różny sposób. Przede wszystkim zależy to od przyczyny, która wywołała zapalenie języka. Jeżeli jest to zakażenie pierwotne, wywołane przez bakterie lub grzyby, to konieczne może być zastosowanie odpowiednio antybiotyku lub leku przeciwgrzybiczego, dostępnego wyłącznie z przepisu lekarza.
Konieczna może być również poprawa higieny jamy ustnej lub rezygnacja z palenia papierosów, lub picia alkoholu. W przypadku wtórnych zakażeń konieczne jest odpowiednie prowadzenia leczenia choroby podstawowej, która doprowadziła do powstania tej dolegliwości. Często jako dodatek do leczenia stosuje się preparaty witaminowe np. Vitaminum B Compositum czy Vitaminum C Teva (szczególnie zawierające witaminy z grupy B lub witaminę C) oraz leki działające miejscowo przeciwbólowo np. Tantum Verde [1,3].
Jakie są domowe sposoby na złagodzenie pieczenia języka?
Najlepsze domowe sposoby na piekący język obejmują takie działania jak:
- regularne mycie zębów za pomocą szczoteczki do zębów i właściwie dobranej pasty do zębów (najlepsze efekty dają szczoteczki soniczne, które usuwają płytkę bakteryjną i nie podrażniają dziąseł;
- dokładne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych czy irygatorów do zębów;
- używać specjalistycznych szczoteczek do czyszczenia języka;
- regularnie płukać usta specjalnymi płynami o działaniu przeciwbakteryjnymi np. Listerine Total Care;
- rzucenie palenia papierosów oraz rezygnacja z picia alkoholu;
- ograniczyć picie mocnej herbaty i kawy;
- unikać ostrych przypraw, czekolady, kiwi czy ananasa;
- zadbać o ogólny stan zdrowia, w szczególności podjąć leczenie i uregulować choroby podstawowe, które mogą wpływać na dolegliwości języka;
- ulgę dla pieczenia języka może przynieść wykonanie płukanki z szałwii np. Szałwia Fix Tylko Natura lub rumianku np. Herbapol Rumianek Fix [1,2].
Zapalenie języka — jakie leki bez recepty można kupić?
Pewną ulgę mogą dać dostępne w aptece bez recepty preparaty znieczulające, przeciwzapalne czy przeciwbakteryjne takie jak m.in.:
Dentosept płyn do stosowania w jamie ustnej, lek dostępny bez recepty
Skład
- 1 g leku zawiera wyciąg płynny złożony (0,65:1) z: koszyczka rumianku (Matricariae flos), kory dębu (Quercus cortex), liścia szałwii (Salviae folium), ziela arniki (Arnica herba), kłącza tataraku (Calami rhizomate), ziela mięty pieprzowej (Menthae piperitae herba), ziela tymianku (Thymi herba) (2/2/2/1/1/1/1) i 0,02 g benzokainy.
Stosowanie
- dzieci od 6 roku życia i młodzież po konsultacji z lekarzem mogą stosować rozcieńczenie 10 ml leku odmierzone za pomocą dołączonej miarki na szklankę wody;
- dorośli powinni stosować 15% roztwór wodny leku sporządzany według dołączonych do leku specjalnych miarek;
- jeżeli objawy nie ustąpią lub się nasilają w czasie 7 dni stosowania leku, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Wskazania
- zapalenie dziąseł i jamy ustnej (w tym zapalenie języka);
- powierzchniowe zapalenie przyzębia;
- u pacjentów ze skłonnościami do krwawienia z dziąseł;
- pomocniczo w parodontozie.
O produkcie
- leku nie należy stosować w przypadku nadwrażliwości na jakikolwiek składnik preparatu lub inne rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae, dawniej złożonych Compositae) i u dzieci poniżej 6 lat;
- trzeba pamiętać, że jednorazowa dawka leku (10 ml) zawiera ok. 5,67 g etanolu (50 ml wódki zawiera ok. 16 g etanolu), co może mieć wpływ na obsługę maszyn i badanie alkomatem;
- kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem produktu [5].
Hascosept, aerozol do stosowania w jamie ustnej, lek dostępny bez recepty
Skład
- 1 ml roztworu zawiera 1,5 mg chlorowodorku benzydaminy.
Stosowanie
- dzieci poniżej 6 lat stosują 1 dawkę leku na 4 kg masy ciała, od 2 do 6 razy na dobę (nie więcej niż 4 dawki jednorazowo);
- dzieci w wieku od 6 do 12 lat powinny przyjmować 4 dawki leku, od 2 do 6 razy na dobę.
- z kolei dzieci od 12 lat i osoby dorosłe powinny stosować od 4 do 8 dawek leku w ilości 2 do 6 razy na dobę.
Wskazania
- leczeniu objawów takich jak ból, zaczerwienienie, obrzęk czy afty, związanych ze stanem zapalnym jamy ustnej i gardła;
- w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych przebiegających z wyżej wymienionymi stanami;
- po zabiegach operacyjnych w laryngologii i stomatologii.
O produkcie
- preparatu nie należy stosować w przypadku nadwrażliwości na jakikolwiek składnik preparatu;
- może zawierać małe ilości etanolu, mniej niż 100 mg na dawkę;
- lek może powodować reakcje alergiczne ze względu na zawartość parahydroksybenzoesanu metylu;
- kobiety w ciąży i karmiące piersią muszą skonsultować się z lekarzem przed użyciem produktu [6].
Sachol żel stomatologiczny, żel do stosowania w jamie ustnej i na dziąsła, lek dostępny bez recepty
Skład
- 1 g żelu zawiera 87,1 mg choliny salicylanu i 0,1 mg cetalkoniowego chlorku.
Stosowanie
- produkt stosuje się w jamie ustnej, na błonę śluzową lub dziąsła, a po jego aplikacji l nie należy przez ok. 30 min pić ani jeść;
- stosuje się 2 lub 3 razy dziennie na chorobowo zmienione miejsce i lekko wciera przez ok. 2 min.
Wskazania
- stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej;
- nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej;
- zapalenie dziąseł czy choroby przyzębia.
O produkcie
- nie powinno stosować się leku u osób uczulonych na salicylan choliny, chlorek cetalkoniowy, inne salicylany lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku;
- miejscu podania może wystąpić krótkotrwałe, przemijające pieczenie;
- po pierwszym otwarciu należy zużyć w ciągu 2 tygodni;
- nie powinno stosować się żelu podczas ciąży, w okresie karmienia piersią ani u dzieci poniżej 3 lat [7].
Podsumowanie
Pacjenci przychodzący do apteki często zadają mało sprecyzowane pytania typu „jak wyleczyć chory język”? Odpowiedź, jak w przypadku wielu tego dolegliwości, zależy od pierwotnej przyczyny, która ją wywołała. Jeżeli zapalenie języka powstało w efekcie innej choroby, to bez jej leczenia trudno będzie pozbyć się problemu raz na zawsze. Prościej sytuacja wygląda w przypadku pierwotnego zakażenia, ale i wtedy, w zależności od przyczyny, leczenie będzie przebiegać odrobinę inaczej. W każdym wypadku warto jednak zastosować rady zamieszczone w artykule, na temat domowych sposobów radzenia sobie z tymi dolegliwościami oraz odpowiedniej profilaktyki. W wielu przypadkach ulgę mogą dać preparaty takie jak Dentosept czy Hascosept.
