Jakie są przyczyny zajadów?
Najczęściej powstawanie zajadów, a więc pęknięć i bolesnych zmian w kącikach ust jest związane z infekcją bakteryjną (paciorkowcową lub gronkowcową) bądź grzybiczą (wywołaną przez drożdżaki). Zajady atakują organizm osłabiony, z obniżoną aktywnością immunologiczną, a do takich stanów zaliczamy ciążę, szczególnie w pierwszym trymestrze. Oprócz osłabionej odporności za powstawanie zajadów mogą odpowiadać także nadmierna suchość jamy ustnej, nadmierne ślinienie się i oblizywanie ust, a także cukrzyca. Nosiciele wirusa HIV oraz alergicy — uczuleni na nikiel częściej mają zajady niż osoby zdrowe. Niektóre leki mogą sprzyjać powstawaniu tego nieprzyjemnego objawu. Często pacjenci cierpiący na trądzik, leczeni izotretynoiną, podawaną doustnie, mogą cierpieć z powodu zajadów. Lek bowiem powoduje znaczne wysuszenie skóry i błon śluzowych, co może sprzyjać pęknięciom skóry i tworzeniu się nadżerek. Refluks żołądkowo — przełykowy czy niedoczynność tarczycy również mogą sprzyjać tworzeniu się zajadów.
Często z występowaniem zajadów związany jest także niedobór żelaza, kwasu foliowego i innych witamin z grupy B. U kobiet w ciąży znacznie wzrasta zapotrzebowanie na żelazo, jest potrzebne do tworzenia komórek krwi. Gdy dostarczamy go do organizmu zbyt mało, można spodziewać się anemii u kobiety ciężarnej, co z kolei sprzyja tworzeniu się nadżerek w kącikach ust, czyli zajadów.
Jak leczyć zajady w ciąży?
W niektórych sytuacjach, gdy pojawiają się zajady, wskazana jest konsultacja lekarska. Podczas ciąży dochodzi do niedoborów żelaza i kwasu foliowego. Organizm matki zużywa składniki i pierwiastki do budowy nowego organizmu, wzrasta objętość płynów krążących i może to sprzyjać niedokrwistości. A to z kolei sprzyja tworzeniu się zajadów. Bolesne, piekące pęknięcia w kącikach ust mogą się powiększać i prowadzić do odczuwania dużego dyskomfortu podczas spożywania posiłków czy szerokiego otwierania ust. Najszybszą ulgę w bólu przyniosą łagodzące maści i kremy, które uelastyczniają i nawilżą skórę.
Dobrze sprawdzą się produkty zawierające witaminę A i E, dekspantenol, alantoinę oraz masło shea. Dobrą propozycją jest maść majerankowa i propolisowa, które mają właściwości antybakteryjne i gojące.
Maści na zajady z chlorchinaldolem
Oprócz maści ułatwiających gojenie i wspomagających regenerację pękniętej skóry, na zajady sprawdzą się maści zawierające chlorchinaldol. Jest to lek dostępny na receptę. Występuje także w formie maści z dodatkiem hydrokortyzonu. Stosuje się go w zapaleniach powierzchownych skóry, z występowaniem ropni, a także w owrzodzeniach. Należy jednak pamiętać, aby nie stosować go w I trymestrze ciąży. Stosowanie tej maści pod opatrunek okluzyjny też nie jest zalecane. Może dojść bowiem do zwiększonego wchłaniania substancji czynnych i wywołania efektu ogólnoustrojowego.
Jego stosowanie wiązać się może z działaniami niepożądanymi:
- podrażnienie skóry
- reakcje alergiczne
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- uszkodzenie nerwu wzrokowego
Ostatnie dwa efekty uboczne dotyczą sytuacji gdy lek wchłania się do krążenia ogólnego, co jest możliwe przy częstym stosowaniu dużych dawek leku na skórę i przy znacznym uszkodzeniu jej powierzchni.
Inne maści na zajady w ciąży
Dużą ulgę w bólu i szybsze gojenie zajadów zapewni maść z tlenkiem cynku, o właściwościach przeciwzapalnych i wysuszających. Dodatkiem może być także wyciąg z szałwii, wprowadzony do maści w formie ekstraktu. Szałwia ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, a także wysuszające. Podobne działanie wykazuje propolis, czyli kit pszczeli o działaniu antybakteryjnym i przeciwzapalnym, a także gojącym. Należy jednak pamiętać, że na miód i propolis mogą zdarzyć się uczulenia i podrażnienia skóry. Przy nasileniu pieczenia i zaognieniu skóry, taką kurację należy przerwać i zasięgnąć porady lekarza. Podczas stosowania maści gojących i przeciwzapalnym należy pamiętać o regularnym nawilżaniu i regenerowaniu warg i kącików ust pomadkami czy balsamami natłuszczającymi.
Dobrymi pomadkami są: Carmex, regenerum, Blistex, La Roche Cicaplast Levres balsam do ust.
Co suplementować, by szybciej pozbyć się zajadów?
Gdy zajady pojawiają się ponownie, albo długo się goją (powyżej 2-3 tygodni) można pomyśleć o zdrowej diecie oraz o suplementacji witamin i minerałów. Najczęstszą przyczyną zajadów u kobiet ciężarnych jest niedobór witamin z grupy B (głównie B2 oraz żelaza). Zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologii i Położnictwa, preparaty dla ciężarnych powinny zawierać m.in. żelazo oraz witaminę D. Przykładowe preparaty to: MamaDHA, Pueria UNO, Pregna Plus.
Warto wprowadzić do diety przyszłej mamy źródła żelaza i witaminy B2. Żelazo będzie obecne w czerwonym mięsie, jajach, wątróbce oraz w zielonych warzywach: szpinaku, jarmużu, fasoli, kapuście. Buraki i ćwikła też są cennym źródłem żelaza. Wysoką zawartość witamin z grupy B znajdziemy w; drożdżach, jajach, rybach, pełnoziarnistych kaszach, brązowym ryżu, chlebie razowym.
Preparaty żelaza: Actiferol, Ascofer, Floradix (płyn zawierający żelazo, witaminy z gr B pochodzenia roślinnego)
Preparaty z witaminą B2: Vitaminum B complex, Max Vita B complex
Podsumowanie
Sposobów walki z zajadami jest wiele i są one skuteczne. W wyborze odpowiedniego specyfiku możemy zdać się na farmaceutę, który dobierze odpowiedni preparat. Istotne jest, aby wszelkie niepokojące objawy i pojawiające się nawroty zajadów skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Zdarza się, że mogą być symptomem poważnej choroby, którą należy zdiagnozować i leczyć.
