Czym jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekłe, nieswoiste zapalenie błony śluzowej jelita grubego, charakteryzujące się między innymi owrzodzeniami jelita oraz krwawieniami. Choroba ta jest spowodowana przez połączenie czynników genetycznych, zaburzeń odporności i czynników środowiskowych, choć konkretna jej przyczyna pozostaje nieznana. Objawami choroby są m.in. biegunki z domieszką krwi, bóle brzucha, nudności oraz utrata masy ciała. Powikłania choroby mogą obejmować perforację jelita, toksyczne rozszerzenie jelita grubego lub rak jelita grubego.
Jak wyleczyć wrzodziejące zapalenia jelita grubego?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (Colitis Ulcerosa) to rozlany, przewlekły i nieswoisty stan zapalny, który może obejmować całą okrężnicę, najczęściej lokalizującym się w odbytnicy i lewej okrężnicy (80% przypadków), w którym proces zapalny jest ograniczony do błony śluzowej i powierzchniowych warstw błony podśluzowej i charakteryzuje się ciągłością, a u części chorych powstawaniem owrzodzeń [1]. Choroba może mieć różny przebieg (od łagodnego do ciężkiego) w zależności od stopnia nasilenia stanu zapalnego oraz jego rozległości. Celem leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest uzyskanie remisji i podtrzymanie remisji bez stosowania glikokortykosteroidów. W tym celu w farmakoterapii stosowane są [2,3] poniższe grupy leków.
Preparaty kwasu aminosalicylowego
Przedstawicielami są mesalazyna oraz sulfasalazyna. Preparaty te w monoterapii stosowane są w łagodnej postaci choroby. Ze względu na negatywny wpływ na płodność sulfasalazyna nie powinna być stosowana u młodych mężczyzn.
Glikokortykosteroidy (GKS)
Przykładem jest prednizon. Stosowane najczęściej w umiarkowanym i ciężkim rzucie choroby w celu indukcji remisji.
Leki immunosupresyjne/immunomodulujące
M.in. jest to azatiopryna, 6-merkaptopuryna. Leki te stosowane są w celu podtrzymania remisji i w przypadku steroidooporności, steroidozależności lub w przypadku nietolerancji GKS. Jedynym lekiem immunosupresyjnym stosowanym w celu indukcji remisji u pacjentów z ciężkim rzutem jest cyklosporyna.
Leczenie biologiczne
Wśród leków biologicznych można wyróżnić infliksymab (Flixabi, Zessly, Remsima), adalimumab (Humira), wedolizumab (Entyvio) Wykazuje skuteczność zarówno w indukcji remisji, jak i jej podtrzymaniu, a jednym ze wskazań jest aktywne wrzodziejące zapalenie jelita grubego nieodpowiadające na leczenie GKS i/lub lekami immunomodulującymi.
Leczenie chirurgiczne
Celem takiego leczenia jest chirurgiczne usunięcie całego jelita grubego.
Jakie są nowe leki biologiczne na wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
Od września 2020 r. w wykazie leków refundowanych obecny jest nowy lek biologiczny – tofacytynib (Xeljanz). Leczenie tym lekiem jest możliwe u pacjentów, którzy ukończyli 18 rok życia z rozpoznaną ciężką postacią wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, u których leczenie cyklosporyną jest niewskazane lub przeciwwskazane, z niedostateczną odpowiedzią na standardowe leczenie, w tym na leczenie kortykosteroidami i 6-merkaptopuryną lub azatiopryną. Lek ten dostępny jest w formie tabletek powlekanych, przyjmowanych doustnie, 2 razy dziennie, niezależnie od posiłku. W przypadku pacjentów w podeszłym wieku, którzy mają trudność z połykaniem, tabletki Xeljanz można rozkruszyć i podawać z wodą.
Kolejnym nowym lekiem biologicznym dostępnym w ramach programu leczenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest ustekinumab (Stelara). Program lekowy dopuszcza zamianę leków infliksymab, wedolizumab, tofacytynib lub ustekinumab w przypadku wystąpienia działań niepożądanych, lub częściowej nieskuteczności terapii. Innym nowym lekiem zarejestrowanym najpierw przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA), a później Europejska Agencja Leków (EMA) jest ozanimod (Zeposia). Lek jest wskazany w leczeniu dorosłych pacjentów z czynnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, u których wystąpiła niewystarczająca odpowiedź, utrata odpowiedzi albo nietolerancja leczenia konwencjonalnego lub biologicznego. Postać leku to kapsułka, którą pacjent przyjmuje doustnie, raz na dobę, niezależnie od posiłku.
5 praktycznych wskazówek dla pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego
Oto kilka praktycznych porad dla pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego:
- Zwracaj uwagę na swoją dietę: Unikaj lub ogranicz produkty mleczne, takie jak mleko, jogurt, ser i lody, ponieważ mogą one zwiększać objawy biegunki, bólu brzucha i gazów. Jeśli błonnik jest dla Ciebie problematyczny, unikaj również wysokobłonnikowych pokarmów, takich jak świeże owoce, warzywa i pełnoziarniste produkty zbożowe;
- Utrzymuj regularne nawodnienie: Spożywaj odpowiednią ilość płynów, aby uniknąć odwodnienia, szczególnie podczas okresów zaostrzenia choroby;
- Zadbaj o zdrowie psychiczne: Staraj się zredukować stres, który może przyczyniać się do zaostrzeń choroby. Wypróbuj techniki relaksacyjne, takie jak joga, medytacja lub oddychanie głębokie;
- Regularnie bądź pod kontrolą lekarza: Przestrzegaj zaleceń lekarza dotyczących regularnych wizyt kontrolnych oraz badań diagnostycznych, aby monitorować stan choroby i wprowadzać odpowiednie dostosowania w leczeniu;
- Znajdź wsparcie społeczne: Poszukaj grup wsparcia dla osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Często spotkanie się z innymi pacjentami może pomóc w wymianie doświadczeń, rad i emocjonalnego wsparcia;
Pamiętaj, że każda osoba może mieć indywidualne potrzeby i zalecenia lekarza mogą się różnić. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem specjalistą w celu uzyskania spersonalizowanych porad dotyczących zarządzania wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.
