Jakie są rodzaje chemioterapii?
Chemioterapetyki dzielimy na swoiste i nieswoiste. Te pierwsze hamują moment podziału pojedynczej komórki na dwie identyczne komórki potomne. Chemioterapeutyki nieswoiste wpływają na komórki we wszystkich fazach ich cyklu.
Istnieje też coś takiego jak terapia ukierunkowana molekularnie. Jej zadaniem jest blokować sygnały, które są inicjatorem do wzrostu komórek nowotworowych. Również jej rolą jest zaburzać działanie czynników aktywujących przemianę komórki zdrowej w nowotworową. Terapia ukierunkowana może być stosowana samodzielnie lub można ją połączyć z tradycyjną chemioterapią.
Chemię możemy też podzielić na “białą”, “czerwoną” i “żółtą”.
Chemioterapia czerwona
Nazwa jest związana z kolorem roztworu wlewu. “Czerwona” to ta najbardziej inwazyjna, najmocniejsza, daje największe skutki uboczne.
Chemioterapia biała
“Biała” jest często stosowana później, po czerwonej, często można stosować ją częściej i dłużej.
Chemioterapia żółta
Chemia “żółta” jest stosowana w leczeniu raka piersi jako leczenie uzupełniające. Chemioterapia paliatywna dotyczy osób, które prawdopodobnie będą leczone do końca życia.
Ile trwa chemioterapia?
Chemioterapię podajemy w cyklach, pomiędzy którymi są 2 do 4-tygodniowe przerwy. Może być kilka cyklów, zwykle 3 do 6. Dawki są dobierane indywidualnie, do wagi ciała. Pacjent przed podaniem chemioterapii jest kierowany na badania krwi. Na ich podstawie podejmowana jest decyzja, czy organizm pacjenta jest wystarczająco silny, aby dostać chemioterapię. Lek musi być z jednej strony odpowiednio silny, ale z drugiej strony ma powodować jak najmniej skutków ubocznych.
Jak wygląda podanie chemioterapii?
Droga podania chemioterapii może być różna — doustna, dożylna lub do jam ciała. Również czas podania może trwać krótko albo wiele godzin.
fot. Canva
Jakie są skutki uboczne chemioterapii?
Ponieważ chemioterapia wpływa na komórki dzielące się, jej skutki uboczne dotyczą tych narządów i tkanek, gdzie te podziały przebiegają najszybciej. Częstym objawem jest wypadanie włosów. Zmiany dotyczą też błony śluzowej — uszkodzenia, nadżerki w jamie ustnej, ale też w jelitach, co może powodować biegunki. Uszkodzenie szpiku kostnego widać mocno w wynikach morfologii, objawiających się anemią, obniżoną ilością leukocytów czy płytek krwi. Proces regeneracji trwa przynajmniej kilka tygodni. Często pojawiają się wymioty (najczęściej po cisplatynie, cyklofosfamidzie i dakarbazynie), zaburzenia smaku oraz ogólne osłabienie, gorączka, bóle głowy, zaburzenia czucia. Często pojawiają się też zaburzenia płodności. Wraz z problemami z połykaniem może się pojawić brak apetytu i w efekcie niedożywienie.
Jak wygląda żywienie pacjenta w trakcie chemioterapii?
Aby lepiej przygotować się do chemioterapii, ważne jest odpowiednie odżywienie organizmu pomiędzy cyklami. Celem żywienia jest zmniejszenie skutków ubocznych chemioterapii oraz takie przygotowanie pacjenta, aby jak najlepiej zniósł chemioterapię. Niewskazane jest głodzenie, gdyż niedożywienie w przebiegu nowotworu daje ogromne ryzyko pogorszenia i powikłań. Należy też bardzo ostrożnie podejść do suplementacji, gdyż polecane w internecie preparaty mogą negatywnie wpłynąć na działanie leków przeciwnowotworowych. Najlepiej skorzystać z porady dietetyka, który ukończył dedykowane studia i specjalizuje się w żywieniu chorych onkologicznych. Taka osoba podpowie też, co zrobić, gdy pojawią się trudności z jedzeniem czy zaburzenia przewodu pokarmowego, jak wymioty, nudności czy biegunki (80% pacjentów stosujących fluorouracyl i inotekan ma biegunki).
Suplementacja w trakcie podawania chemioterapii
Wszystkie suplementy należy skonsultować z lekarzem onkologiem. Wiele środków wchodzi w interakcję z lekami przeciwnowotworowymi. Mogą nasilić toksyczność lub osłabić efekt działania chemioterapii. Modne w internecie suplementacje często są niepotwierdzone naukowo i mogą spowodować więcej szkody niż pożytku.
Podsumowanie
Chemioterapia to po prostu leczenie lekami przeciwnowotworowymi. Leki te mają różną drogę i czas podania. Podawane są w cyklach o różnej długości, w dawkach dostosowanych do pacjenta. Chemioterapia bardzo obciąża organizm, dlatego ważne jest odpowiednie żywienie pacjenta. Ma ono na celu wzmocnić organizm pomiędzy cyklami oraz osłabić działania niepożądane terapii. Szczególnie przestrzec należy przez nieprzemyślaną suplementacją, która może osłabić leczenie lub pogorszyć stan pacjenta. Zarówno leczenie, jak i żywienie warto skonsultować z lekarzem onkologiem, a także z dietetykiem specjalizującym się w żywieniu w onkologii.
