Jedną z najczęstszych fobii dotykających młodych dorosłych jest agorafobia. Jest to irracjonalny strach przed tłumem, otwartymi przestrzeniami, podróżowaniem czy nawet wyjściem z domu. Jak rozpoznać i skutecznie leczyć ten lęk?
Co to jest agorafobia?
Agorafobia należy do zaburzeń lękowych i jest zdecydowanie najczęściej leczoną fobią (ok. 50% pacjentów leczonych ze względu na różne fobie). Jest zakwalifikowana w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Zdrowotnych ICD-10 pod postacią kodu F40.0. Czym objawia się agorafobia? Pacjent cierpiący na nią czuje niemożliwy do zatrzymania lęk w nieznanym sobie otoczeniu, gdy nie ma pełnej kontroli nad sytuacją. Najczęściej są to supermarkety, komunikacja miejska czy nawet zwykła ulica [1].
Problem pogłębia fakt, że osoba cierpiąca na agorafobię boi się ataku paniki i publicznego ośmieszenia, przez co pogłębia jeszcze bardziej swój dystans społeczny. Wydaje jej się, że jeżeli znajdą się poza swoim bezpiecznym miejscem, najczęściej domem, natychmiast spotka ją coś złego, jakaś krzywda i nikt jej nie pomoże. Z tego względu odczuwa strach przed miejscami, z których nie może łatwo i szybko ewakuować się do swojego bezpiecznego azylu. Wiele osób cierpiących na to zaburzenie w ogóle nie wychodzi z domu. Agorafobia może jednak pojawiać się również w domu, na przykład, gdy osoba cierpiąca na agorafobię zostanie sama w domu, i w jej przekonaniu, ma utrudnione wezwanie pomocy, gdyby jej się coś stało. Sama myśl o tym może wywołać atak paniki [2].
Jakie są objawy agorafobii?
Napady lęku u osób cierpiących na agorafobię mogą pojawić się pod wpływem bodźca (przebywanie w zatłoczonym miejscu, samemu w domu) albo wręcz na samą myśl, że taka sytuacja może nastąpić. Najczęściej podczas napadu lęku u chorego można zaobserwować:
- drżenie ciała;
- zawroty głowy;
- trudności z oddychaniem i duszności;
- pocenie się;
- przyspieszone bicie serca i tętno;
- bladość skóry;
- wrażenie omdlenia;
- pojawianie się nagle wielu lęków (przed utratą kontroli, śmiercią, itd).
Napad trwa najczęściej od kilku do kilkunastu minut. Ze względu na objawy początkowo może być mylony np. z chorobami serca [1,2].
Co może być przyczyną agorafobii?
Do tej pory nie udało się ustalić przyczyny agorafobii, dlatego każdy przypadek tej fobii powinien być diagnozowany i leczony indywidualnie. Są dowody, że uwarunkowania genetyczne mogą zwiększać ryzyko choroby. Kolejnym są czynniki psychologiczne (np. uzależnienia od alkoholu, narkotyków, przemoc psychiczna czy fizyczna) i występowanie innych zaburzeń lękowych. Rozwinięcie agorafobii może nastąpić również pod wpływem silnych emocji jak rozstanie z partnerem, przeżycie wypadku czy śmierć bliskiej osoby [3].
Czytaj więcej: Kwasy Omega-3 i wpływ na zdrowie psychiczne
Jak zdiagnozować agorafobię?
Ze względu na złożoność zaburzenia bardzo ważne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu z pacjentem. Powinien on wskazać czy pacjent cierpi na agorafobię, czy inne zaburzenie. Najczęściej na agorafobię cierpią młode kobiety.
Pomocne w diagnostyce są następujące objawy:
- objawy pojawiają się przed pojawieniem się lęku (czyli nie są bezpośrednio wywołane lękiem);
- lęk dotyczy tłumu, miejsc publicznych, przebywania poza domem, samotności (ze względu na brak możliwości otrzymania pomocy);
- unikanie za wszelką cenę sytuacji, które mogą wywołać atak;
- depresyjny nastrój;
- depersonalizacja;
- natręctwa i fobie społeczne [1,3].
Jak wygląda leczenie agorafobii?
Często pierwszą przeszkodą w leczeniu pacjentów z agorafobią jest ich strach przed wyjściem z domu. Z tego względu trudno je namówić do umówienia się z psychiatrą lub wyjścia na terapię. Najczęściej dla takich osób prowadzi się psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT). Podczas terapii pacjent uczy się, czym jest lęk, jakie są jego przyczyny oraz co zrobić, by z nim walczyć. Pomocne mogą być również medytacja, systematyczna desensytyzacja czy relaksacja. O konieczności wdrożenia leczenia farmakologicznego decyduje lekarz psychiatra. Może on przepisać antydepresanty np. Zoloft, Prozac lub leki przeciwlękowe np. Xanax [1,2].
