Rogowacenie punktowe (dłoni i stóp)

Jakie są objawy rogowacenia punktowego (dłoni i stóp)?

Rogowce dłoni i stóp manifestują się masywnym pogrubieniem naskórka (jego warstwy rogowej). Charakterystyczne dla tego stanu jest żółte zabarwienie skóry. W rogowcu epidermolitycznym dłoni i stóp zmiany skórne są rozlane, symetryczne i pojawiają się już w dzieciństwie. Typowo nie są zajęte powierzchnie grzbietowe dłoni. W rogowcu pasmowatym zmiany skórne początkowo są grudkowe i później przybierają formę linijną. W rogowcu punktowym zmiany skórne są ograniczone i wymagają różnicowania z modzelami czy brodawkami wirusowymi.

Istnieją też bardziej agresywne postacie rogowców, w przebiegu których zmiany skórne szerzą się na powierzchnie grzbietowe dłoni i stóp i mogą zajmować łokcie, kolana, a także okolicę wokół ust. Pacjenci mogą uskarżać się na dolegliwości bólowe, zwłaszcza gdy występują głębokie pęknięcia skóry. Dodatkowo może pojawić się nadpotliwość dłoni i/lub stóp, a także zwiększone ryzyko nadkażenia grzybiczego. Jeśli zmiany skórne o typie rogowca są częścią składową zespołu (w tym dysplazji ektodermalnych), mogą wystąpić inne objawy, takie jak głuchota, choroby zębów, zmiany płytek paznokciowych i włosów.

Jakie są przyczyny rogowacenia punktowego (dłoni i stóp)?

Rogowiec stóp i dłoni może dziedziczyć się w sposób autosomalny (niezwiązany z płcią): dominujący (często występuje u rodziców i ich dzieci, jest obecny praktycznie w każdym pokoleniu w rodzinie) lub recesywny (rzadziej występuje rodzinnie, obserwowany u rodzeństwa). Przyczyną rogowca na nogach czy rękach jest nieprawidłowa budowa białka – zwykle keratyny – lub innego, np. inwolukryny.

Oprócz odmian genetycznych rogowiec na rękach i stopach może mieć też postać nabytą, tj. pojawić się w przebiegu innych chorób lub czynników środowiskowych.

Jak zdiagnozować rogowacenie punktowe (dłoni i stóp)?

Rozpoznanie rogowca dłoni i stóp ustala się na podstawie badania dermatologicznego, ale często do ustalenia ostatecznej diagnozy konieczne jest wykonanie biopsji i pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Jeśli zmianom skórnym towarzyszą objawy ze strony innych narządów, wskazane są konsultacje specjalistyczne. W przypadku dysplazji ektodermalnych należy rozważyć konsultację genetyczną i badania specjalistyczne. Rogowce pojawiające się późno u osób dorosłych mogą sugerować chorobę onkologiczną.

Jak zapobiegać rogowaceniu punktowemu (dłoni i stóp)?

W chorobach genetycznie uwarunkowanych nie są znane czynniki zapobiegające zachorowaniom.

Leczenie rogowacenia punktowego (dłoni i stóp)

Leczenie rogowca dłoni i stóp jest objawowe i polega na stosowaniu miejscowych środków keratolitycznych (złuszczających warstwę rogową), takich jak kwas salicylowy. W przypadku rogowców przebiegających ze stanem zapalnym, zastosowanie znajdują miejscowe glikortykosteroidy. W cięższych postaciach w niektórych postaciach rogowca dłoni i stóp pomocne może być ogólne leczenie retinoidami. Są one pochodnymi witaminy A i ich stosowanie wiąże się z możliwymi działaniami niepożądanymi, w tym teratogennością (powodowanie wad płodu). Dlatego w trakcie takiej terapii wymagany jest stały nadzór dermatologa. U kobiet w okresie rozrodczym wskazana jest antykoncepcja.