Co to jest borelioza?
Borelioza to choroba zakaźna wywołana przez Gram-ujemne krętki z rodzaju Borrelia (w Polsce na większości obszarów przeważającym gatunkiem jest B. afzelii) przenoszone przez kleszcze. Nazywana jest inaczej chorobą z Lyme lub krętkowicą kleszczową [1]
Jakie są objawy poszczególnych stadiów boreliozy?
Najczęściej chorobę z Lyme dzieli się na trzy stadia [2]:
Stadium wczesne ograniczone
- objawy grypopodobne – gorączka, ból głowy, bóle stawów i mięśni, zmęczenie.
- rumień wędrujący – pojawia się średnio po 7 dniach od ukłucia przez kleszcza. Początkowo jest to czerwona plamka lub grudka, która szybko powiększa się ku obwodowi. Charakteryzuje się pierścieniowatym kształtem z przejaśnieniem w środku, średnicą większą niż 5 cm i pozostaje w płaszczyźnie skóry. Rumień jest niebolesny i nieswędzący.
- chłoniak limfocytowy skóry – rzadko występujący, niebolesny, czerwono-niebieskawy guzek, najczęściej na małżowinie ucha, brodawce sutkowej lub mosznie.
Stadium wczesne rozsiane (objawy pojawiają się po 3-26 tygodniach)
- zapalenie stawów – obejmujące najczęściej jeden, czasem kilka dużych stawów (łokciowy, kolanowy). Przebieg bez nasilonej ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, pomimo zazwyczaj obfitego wysięku w jamie stawowej. Nieleczony proces zapalny może przechodzić w zapalenie przewlekłe.
- zapalenie mięśnia sercowego — pojawia się u średnio 5% chorych i objawia się nagłymi zaburzeniami przewodzenia i rytmu serca. Objawy te mają nagły początek i ustępują samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni. Zazwyczaj współistnieją z objawami stawowymi i neurologicznymi.
- neuroborelioza (zapalenie układu nerwowego) – to równoczesne lub stopniowe zajęcie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego na różnych poziomach prowadzące na przykład do porażenia mięśni twarzy i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Neuroborelioza objawia się między innymi: bólem głowy, bólem pleców w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, nudnościami, przewlekłym zmęczeniem, zaburzeniami pamięci, trudnościami z koncentracją i uwagą, nadwrażliwością na światło.
Stadium późne
- rzewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn – czerwono-sinawe, zwykle niesymetryczne zmiany skóry dalszych części kończyn, pojawiające się w kilka lat po zakażeniu; początkowo obrzęk zapalny, potem dominuje zanik (cienka skóra z fioletowym przebarwieniem, pozbawiona owłosienia).
- przewlekłe zapalenie stawów, łagodne zapalenie mięśni, kaletek maziowych lub ścięgien.
- przewlekła neuroborelioza (występuje bardzo rzadko) – apalenie korzeni nerwowych i nerwów obwodowych, polineuropatia obwodowa, przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.
Jakie są nietypowe objawy boreliozy?
Niespecyficzne objawy ogólne i zróżnicowany obraz kliniczny oraz problemy diagnostyki laboratoryjnej przysparzają często trudności w rozpoznaniu boreliozy. Do nieswoistych objawów zaliczają się: zmęczenie, napadowe bóle karku (tzw. Objaw Donty), zaburzenia termoregulacji, nadwrażliwość na alkohol, zaburzenia narządu słuchu, zaburzenia narządu wzroku i zaburzenia poznawcze [1].
Jakie są najnowsze leki na boreliozę? Antybiotyki na borelioze
Standardowe metody leczenia boreliozy we wczesnym stadium obejmują przyjmowanie antybiotyków doustnie. Jeśli choroba obejmuje centralny układ nerwowy, lekarz może zalecić stosowanie dożylnego antybiotyku przez 14 do 28 dni. Jest to skuteczne w eliminowaniu infekcji, chociaż wydłuża proces rekonwalescencji. Pacjenci leczeni odpowiednimi antybiotykami we wczesnych stadiach boreliozy zazwyczaj szybko i całkowicie powracają do zdrowia.
Antybiotyki powszechnie stosowane w leczeniu doustnym obejmują doksycyklinę, amoksycylinę lub aksetyl cefuroksymu. Pacjenci z pewnymi neurologicznymi lub sercowymi schorzeniami mogą wymagać dożylnego leczenia antybiotykami, takimi jak ceftriakson lub penicylina. Nowym antybiotykiem dającym nadzieję na wyeliminowanie boreliozy jest higromycyna A — znany od dziesiątek lat bezpieczny środek przeciwdrobnoustrojowy wytwarzany przez Streptomyces hygroscopicus. Skutecznie zwalcza infekcję B. burgdorferi u myszy, a jednocześnie jest dużo mniej szkodliwy dla mikrobiomu jelitowego niż inne antybiotyki [3].
