Hipercholesterolemia

Jakie są objawy hipercholesterolemii?

Do objawów pierwotnej hipercholesterolemii zalicza się:
-Bóle dławicowe w klatce piersiowej – są one objawem choroby wieńcowej.
-Niedokrwienie narządów ciała – przez miażdżycę może dojść do niedostatecznego ukrwienia różnych części ciała, m.in. mózgu, dłoni, nóg, serca lub jelit. Konsekwencją takiego stanu może być udar, bóle kończyn, zawał serca lub krezki, co może doprowadzić do śmierci.
-Zapalenia i ból ścięgien – najczęściej ścięgien Achillesa.
-Kępki żółte – są złogami cholesterolu odkładającymi się pod skórą łokci, kolan, pośladków, ścięgien oraz w okolicach oczu.
-Rąbek starczy rogówki – jest to biała obwódka wokół tęczówki oka, która powstaje na skutek odkładania się lipidów.

Hipercholesterolemia wtórna jest zazwyczaj wykrywana przypadkowo podczas innych badań lub po poważnym incydencie sercowo-naczyniowym. Do takich powikłań należy zawał serca, udar mózgu, zapalenie trzustki czy niedokrwienie kończyn. Ta postać objawia się najczęściej dopiero w dorosłym życiu.

Jakie są przyczyny hipercholesterolemii?

Wyróżnia się hipercholesterolemię:
-pierwotną, której przyczyną jest defekt jednego genu (tak jest w przypadku hipercholesterolemii rodzinnej i rodzinnego defektu apolipoproteiny B100) lub wielu genów (hipercholesterolemia wielogenowa). Na ujawnienie się hipercholesterolemii wielogenowej wpływa również nieprawidłowa dieta;
-wtórną, będącą wynikiem stosowania leków (progestagenów, glikokortykosteroidów, inhibitorów proteaz stosowanych w leczeniu zakażenia HIV, tiazydowych leków moczopędnych, niektórych beta-blokerów) lub objawem innych chorób, m.in.:
niedoczynności tarczycy, zespołu nerczycowego, chorób wątroby przebiegających z cholestazą (zwiększenie stężenia kwasów żółciowych we krwi i tkankach).

Jak zdiagnozować hipercholesterolemię?

W celu oznaczenia lipidów zaleca się pobieranie krwi na czczo. W praktyce klinicznej bada się profil lipidowy (lipidogram) surowicy obejmujący stężenia TC (cholesterolu całkowitego) i HDLC (tak zwany dobry cholesterol), a także TG (triglicerydy). Stężenie cholesterolu całkowitego powinno wynosić <190 mg/dl, natomiast frakcji LDL <115 mg/dl. Dla osób obciążonych dużym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych lub z cukrzycą normy są inne – LDL <100 mg/dl i cholesterol całkowity <175 mg/dl. Najlepiej jednak, aby wynosiły one odpowiednio 80 mg/dl i 155 mg/dl.

Jak zapobiegać hipercholesterolemii?

W celu zapobiegania hipercholesterolemii konieczne jest przestrzeganie następujących zasad: zachowanie odpowiedniej aktywności fizycznej, eliminacja innych czynników ryzyka, jak palenie tytoniu, oraz stosowanie zasad zdrowej diety. Wynikają one z zasad profilaktyki chorób układu krążenia i zostały szerzej omówione w rozdziale poświęconym profilaktyce.

Leczenie hipercholesterolemii

Leczenie hipercholesterolemii zaczyna się od oceny ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych. Jeśli jest niskie, stosuje się leczenie niefarmakologiczne w postaci prowadzenia zdrowego trybu życia. Zalecana jest także kontrola poziomu cholesterolu przynajmniej raz w roku.
Innego postępowania wymagają pacjenci z chorobą niedokrwienną serca, cukrzycą ze znacznym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych oraz z nadciśnieniem. U takich pacjentów poza zmianą nawyków żywieniowych od razu wprowadza się leczenie farmakologiczne. W leczeniu hipercholesterolemii stosuje się następujące leki: statyny, żywice jonowymienne (leki wiążące kwasy żółciowe), ezetymib, fibraty, kwas nikotynowy i jego pochodne, inhibitory PCSK9.