Melatonina to endogenny hormon syntetyzowany w szyszynce. Odpowiada za regulację rytmu dobowego i sezonowego, w tym sen i czuwanie. Produkcja melatoniny charakteryzuje się dobową zmiennością — jej najwyższe stężenie występuje w nocy, najniższe zaś w ciągu dnia [1,2]. Nasz zegar biologiczny pełni istotną funkcję w regulacji dobowych zmian stężenia różnych metabolitów, czyli substancji powstających w żywym organizmie podczas przemiany materii. Co więcej, melatonina wpływa także na metabolizm glukozy, a wszelkie odchylenia od jego fizjologicznego przebiegu mogą prowadzić do różnych zaburzeń metabolicznych, w tym właśnie cukrzycy typu 2 [3,4].
Jak działa melatonina?
Obecnie główne zastosowanie melatoniny dotyczy regulacji snu. Jest zalecana w celu regulacji zaburzeń w funkcjonowaniu rytmu dobowego, np. w przypadku podróży do innej strefy czasowej lub pracy zmianowej. Choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca typu 2 i otyłość, nie są aktualnie wskazaniem do wdrożenia melatoniny do terapii. Niemniej, ostatnie doniesienia naukowe wskazują na zdecydowanie szerszy potencjał tego endogennego hormonu. Melatonina bowiem uczestniczy w regulacji stężenia glukozy we krwi, a w hepatocytach (komórkach wątroby) stymuluje syntezę glikogenu — wielocukru zbudowanego z cząsteczek glukozy [5-7].
Czy nasz rytm dobowy wpływa na rozwój cukrzycy typu 2?
Badania naukowe przeprowadzane w ostatnich latach coraz częściej wskazują na korelację między rytmem dobowym a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Metaanalizy potwierdziły związek między nieprawidłowym rytmem dobowym u osób pracujących zmianowo i osób z zaburzeniami snu a wspomnianymi chorobami metabolicznymi. Zmniejszone stężenie melatoniny w wyniku starzenia się bądź ekspozycji na światło, może również prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Powyższe dane wyraźnie wskazują, że regulacja rytmu dobowego może skutecznie zapobiegać hiperglikemii (podwyższony poziom glukozy), oporności na insulinę, cukrzycy typu 2 i otyłości [8,9].
Potencjalne zastosowanie melatoniny
Opisane powyżej właściwości melatoniny oscylowały wyłącznie wokół obszaru czysto teoretycznego. Choroby metaboliczne stanowią niezwykle wysoki odsetek wszelkich schorzeń, na które cierpi dzisiejsza populacja. Dlatego tak ważne jest poszukiwanie nowych możliwości terapii. Obiecujące właściwości melatoniny skłoniły naukowców do przejścia z obszaru teoretycznego w praktyczny — rozpoczęto badania na zwierzętach. Okazało się, że dieta wysokokaloryczna połączona z jednoczesnym przyjmowaniem melatoniny skutkuje mniejszym przyrostem masy ciała, w porównaniu do tej samej diety bez dodatku tego endogennego hormonu. Co więcej, wykazano, że suplementowanie tytułowego związku korzystnie wpłynęło na mikroflorę jelitową zwierząt. Wyniki na zwierzętach były bardzo obiecujące, a co najważniejsze, znalazły swoje odzwierciedlenie również w badaniach na ludziach. Testy te ponadto wykazały, że przeciwzapalne i antyoksydacyjne działanie melatoniny może istotnie obniżać ciśnienie krwi, oraz ograniczyć gromadzenie tkanki tłuszczowej [11-13].
Suplementowanie melatoniny może okazać się niezwykle korzystne u osób chorujących na otyłość lub cukrzycę typu 2. Może ona wpłynąć na redukcję masy ciała, obniżyć ciśnienie krwi, a także przyczynić się do regulacji poziomu glukozy we krwi. Niemniej jednak obecnie jej jedynym zatwierdzonym wskazaniem do stosowania jest regulacja zaburzeń rytmu dobowego. Chociaż wyniki badań naukowych są bardzo obiecujące, wymagają one jednak dalszego rozwoju.
