Czym jest anemia?
Anemia, czyli inaczej niedokrwistość to zmniejszenie zawartości hemoglobiny, hematokrytu lub liczby krwinek czerwonych w krwiobiegu.
W zależności od wartości uzyskanych wyników badań (stężenie hemoglobiny) można wyróżnić kilka stopni anemii:
- łagodna,
- umiarkowana – Hb 8–9,9 g/dl,
- ciężka – Hb 6,5–7,9 g/dl,
- zagrażająca życiu – Hb <6,5 g/dl.
Jakie są przyczyny anemii u dzieci?
Anemia u dzieci może pojawić się z różnych powodów. Przyczyną anemii mogą być zaburzenia wytwarzania krwinek czerwonych w organizmie (np. w wyniku niedoboru żelaza), a także problem z nadmiernym ich niszczeniem. Niedokrwistość może być też konsekwencją krwotoku lub przewlekłego krwawienia.
Zdecydowanie najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór żelaza, co wpływa negatywnie na proces wytwarzania erytrocytów. Szacuje się, że najwięcej przypadków niedokrwistości z niedoboru żelaza rozpoznaje się u noworodków między 6. a 20. miesiącem życia, a także podczas okresu dojrzewania [1,2].
Anemia u dzieci — jakie ma objawy?
Konsekwencją anemii jest zmniejszenie zdolności krwi do transportu tlenu do wszystkich tkanek organizmu. Dlatego też u dziecka dotkniętego anemią można zaobserwować objawy, które wynikają z niedostatecznego dotlenienia tkanek, takie jak:
- uczucie ciągłego zmęczenia,
- łatwe męczenie się,
- zaburzenia koncentracji,
- blada skóra,
- bóle i zawroty głowy,
- duszności (w ciężkiej postaci anemii)
- zaburzenia łaknienia
- przyspieszone bicie serca [4].
Jakie są konsekwencje anemii u dzieci?
Anemia niekorzystnie wpływa na rozwój dziecka oraz jego samopoczucie. To z kolei może skutkować m.in. gorszymi wynikami w nauce.
Niedokrwistość może powodować również znacznie poważniejsze konsekwencje, jak opóźnienie w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, dlatego też jest szczególnie groźna dla najmłodszych — noworodków i niemowląt [2].
Jakie wyniki badań powinny Cię zaniepokoić?
Na podstawie wywiadu, a także badania fizykalnego, lekarz może wysunąć wstępną diagnozę świadczącą o anemii, jednak jej potwierdzenie wymaga zlecania badań laboratoryjnych. Należy wykonać morfologię krwi obwodowej. Badaniu poddaje się stężenie hemoglobiny we krwi, hematokryt, a także liczbę czerwonych krwinek i retikulocytów.
Lekarz może zalecić również bardziej szczegółowe badania, m.in. badanie poziomu ferrytyny, czyli białka odpowiedzialnego za gromadzenie zapasów żelaza, jeśli istnieje podejrzenie anemii związanej z niedoborem tego pierwiastka.
Zakres, w jakim powinny mieścić się badane parametry, jest zależny od wieku, dlatego też wyniki powinien przeanalizować i omówić z rodzicem lekarz [1,2]
Jak leczyć anemię u dzieci?
Jak zostało wspomniane, anemia u dzieci najczęściej wynika z niedoboru żelaza, więc w postępowaniu leczniczym dąży się do uzupełnienia jego braków.
W aptekach dostępne są preparaty żelaza w różnej postaci: tabletek (np. Ascofer), kapsułek (np. Szelazo SR), zawiesin doustnych (np. Innofer), a także saszetek do rozpuszczania (np. Actiferol Fe saszetki) Dostępne są zarówno leki zawierające żelazo, jak i suplementy diety oraz żywność specjalnego przeznaczenia medycznego z żelazem [1].
O czym pamiętać podając dziecku preparat z żelazem?
Przyjmując preparaty z żelazem, warto pamiętać o kilku istotnych sprawach, o których nie zawsze wiedzą osoby pierwszy raz przyjmujące ten pierwiastek:
- preparaty żelaza najlepiej przyjmować na czczo (czyli min, 30 minut przed posiłkiem), ponieważ wtedy żelazo najlepiej się wchłania; jeśli wymagane jest przyjmowanie żelaza częściej niż raz dziennie, należy robić to między posiłkami,
- podczas kuracji preparatami żelaza bardzo często pojawiają się zaparci, a także nudności oraz wymioty; jeśli wystąpią znaczące problemy z wypróżnieniem, warto sięgnąć po preparaty na zaparcia dla dzieci (np. czopki glicerolowe dla dzieci),
- stolec podczas przyjmowania preparatów żelaza przyjmuje czarną, smolistą barwę, jest to normalne i nie powinno budzić niepokoju,
- nie zaleca się przyjmować preparatów wielowitaminowych i minerałów (np. wapń) podczas kuracji żelazem, gdyż mogą one osłabiać jego przyswajanie; jeśli jest konieczność ich suplementacji, należy rozdzielić to w czasie [1,4].
Anemia u dzieci — co jeść?
Przy stwierdzeniu anemii wynikającej z niedoboru żelaza, warto pod lupę wziąć dietę dziecka i wprowadzić do niej produkty bogate w dobrze przyswajalne żelazo, czyli żelazo tzw. hemowe. Aby wzbogacić dietę w ten rodzaj żelaza, należy sięgać po:
- podroby (np. wątroba wieprzowa lub drobiowa),
- wołowinę,
- wieprzowinę,
- drób,
- ryby i owoce morza
- jaja.
Jak łatwo zauważyć, dobrze przyswajalne żelazo znajduje się przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego, dlatego też nie powinno ich zabraknąć w diecie dziecka. Decydując się na dietę wegetariańską/wegańską u najmłodszych, warto być szczególnie wyczulonym na możliwość wystąpienia anemii spowodowanej niedoborem żelaza [1,4]
