Jak sobie radzić z anoreksją?

Anoreksja — podstawowe informacje

Anoreksja (gr. an — brak i orexis — apetyt) jest również znana pod nazwą jadłowstręt psychiczny. Jest to choroba polegająca na drastycznym ograniczeniu spożywanego jedzenia z jednoczesną, ciągłą kontrolą własnej wagi. Przypadki głodujących kobiet opisywano już w średniowieczu, jednakże medycznie jako chorobę to zjawisko określono dopiero w XIX w. Na anoreksję cierpi ok 1% osób w wieku dojrzewania oraz ok. 0,5% osób dorosłych, głównie kobiet [1].

Podział anoreksji

• restrykcyjna — stałe ograniczenie liczby kalorii, które charakteryzuje się zbyt dużą utratą masy ciała;
• bulimiczna — kompulsywne objadanie się, a następnie przeczyszczanie za pomocą lewatywy czy wymiotów.

Anoreksja bulimiczna to schorzenie pośrednie pomiędzy bulimią a anoreksją. W bulimii występują napady kompulsywnej żarłoczności, po czym występuje próby wydalenia posiłków np. poprzez wymioty. Jednakże waga chorego cierpiącego na bulimię jest często w normie lub wręcz zbyt duża. W anoreksji z kolei najczęściej występuje głodówka, czasami ćwiczenia, przeczyszczanie się oraz z reguły bardzo niska masa ciała, znacznie poniżej normy [1,2].

Przyczyny anoreksji

• moda na szczupłą sylwetkę;
• medialne przekazy promujące określony styl życia;
• czynniki genetyczne np. skłonność do tycia;
• wychowanie, relacje rodzinne;
• zaburzenia psychiczne;
• otyłość;
• zaburzony obraz o swoim wyglądzie;
• potrzeba osiągnięcia odpowiedniej sylwetki w krótkim czasie [1,3].

Objawy anoreksji

• zaczyna się od standardowego odchudzania;
• problem anoreksji zaczyna się w momencie, gdy odchudzanie nie kończy się po osiągnięciu prawidłowej masy ciała;
• pomimo zbyt niskiej wagi chory kontynuuje odchudzanie;
• chorzy na anoreksję często jedzą sami, aby inne osoby nie widziały, że jedzą zbyt mało;
• oprócz drastycznej diety często dużo ćwiczą;
• choroba prowadzi do izolacji oraz wyniszczenia organizmu;
• może dojść do niewydolności nerek, serca, wątroby czy zaburzeń hormonalnych;
• obserwuje się często pogorszenie kondycji skóry, paznokci czy włosów oraz spadku odporności;
• w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci [3].

Diagnostyka anoreksji

• rozpoznanie choroby po przeprowadzeniu badań i wywiadu lekarskiego najczęściej dokonuje psychiatra lub lekarza internista;
• wywiad dotyczy pytań o stosunki rodzinne, nawyki żywieniowe oraz masę ciała;
• wg ICD 10 kryteriami anoreksji są m.in.: zmniejszenie masy ciała o co najmniej 15% poniżej normy, unikanie pożywienia, które może doprowadzić do wzrostu wagi oraz określanie siebie jako osoby otyłej i strach przed przytyciem [1,3].

Czytaj więcej: Co to jest bulimia i jak do niej podejść?

Leczenie anoreksji

W przypadku skrajnego wycieńczenia organizmu wymagana jest hospitalizacja i leczenie farmakologiczne, w zależności od stanu pacjenta. W łagodnych stadiach anoreksji leczenie polega na wizytach u psychoterapeuty. Prowadzi się psychoterapię indywidualną, na której pacjent dąży do samoakceptacji i niemyśleniu o ciągłym odchudzaniu. W przypadku niepełnoletnich pacjentów prowadzi się zajęcia terapii rodzinnej. Jest to również wskazane w przypadku, gdy anoreksja występuje na tle zaburzeń w relacjach rodzinnych [2].

Nie ma jednego konkretnego leku, który jest stosowany i działa konkretnie ma anoreksję. Terapia lekowa z reguły ma na celu leczenie powikłań zaburzeń odżywiania. Stosowane są neuroleptyki np. Zolafren czy Zolaxa oraz leki przeciwdepresyjne np. Seronil, czy Bioxetin. Często zaleca się również suplementację wapnia i witaminy D3 np. Calcium 500 D. W zależności od potrzeby mogą być również przypisane preparaty estrogenowe u kobiet z zaburzeniami miesiączki czy preparaty pobudzające apetyt.

Ważna jest również odpowiednia dieta. Wymaga nauczenia się odpowiedniego sposobu odżywiania, aby stopniowo odbudować wyniszczony organizm i następnie odbudować masę ciała na odpowiednim poziomie.

Rokowania są zależne od stadium choroby oraz chęci i zrozumienia problemu przez samego pacjenta. Musi on zaufać osobom, które chcą mu pomóc i w pełni z nimi współpracować. Niestety nie zawsze udaje się wyjść całkowicie z anoreksji [1].

Profilaktyka

Jak w przypadku wielu innych chorób, łatwiej jest zapobiegać niż leczyć. Podstawą są dobre relacje rodzinne. Ważne jest, by rozmawiać z dziećmi, edukować je, ale jednocześnie szanować ich zdanie i starać się pomagać im rozwiązywać problemy. Nie powinno się również otwarcie kontrolować dziecka, do jego prawidłowego rozwoju potrzebna jest zdrowa autonomia [2].