Jak działa hydrokortyzon?
Hydrokortyzon należy do grupy steroidów zwanej glikokortykoidami. Ma zarówno działanie przeciwzapalne, jak i immunosupresyjne. Hydrokortyzon działa poprzez wiązanie się z określonymi receptorami w komórkach organizmu, wpływając na ekspresję genów i syntezę białek. Ta akcja prowadzi do różnych efektów fizjologicznych, takich jak zmniejszenie stanu zapalnego i tłumienie odpowiedzi immunologicznej. D
Hydrokortyzon może być stosowany miejscowo, doustnie lub dożylnie, w zależności od schorzenia, które jest leczone. Konkretny mechanizm działania może się różnić w zależności od sposobu podania i obszaru docelowego w organizmie.
Czy hydrokortyzon jest sterydem?
Tak, hydrokortyzon jest sterydem. Jest syntetycznym odpowiednikiem wewnętrznego hormonu — kortyzolu. Hydrokortyzon i kortyzolu mają podobną budowę. Zbudowane są z pierścienia sterydowego i dlatego nazywa się je maściami sterydowymi. Lekarze leczą różnymi sterydami, ale hydrokortyzon jest najpopularniejszy. Dlatego hydrokortyzon jest składnikiem tabletek, zastrzyków, ale najczęściej spotkasz do smarowania na skórę [1].
Czy można kupić hydrokortyzon bez recepty?
Leki doustne z dodatkiem hydrokortyzonu przepisuje lekarz. Wyjątkiem są te stosowane na skórę. Maści i kremy kupisz w każdej aptece bez recepty, nawet internetowej. Nie musisz iść do lekarza. I na dodatek wybierzesz różne stężenia hydrokortyzonu, wyższe 1% lub słabsze 0,5% oraz różne podłoża. Tutaj wybierzesz między maścią a kremem. Jaka to różnica?
Hydrokortyzon: maść czy krem — który preparat wybrać?
Maść i krem to tak naprawdę dwie różne postaci leku, chociaż w główny składnik jest identyczny. Hydrokortyzon najczęściej spotkasz w postaci kremu. Pacjenci z przyzwyczajenia proszą o maść, ale i tak w większości otrzymują krem. W takim razie co masz wybrać? Wyjaśnię, że hydrokortyzon w kremie wnika w głębsze warstwy skóry. Oczywiście w aptece kupisz też hydrokortyzon na podłożu maściowym, można powiedzieć tłustszym. Ten działa na powierzchni skóry, wszystko zależy od tego, jak wygląda zmiana na skórze. Sprawdź, kiedy hydrokortyzon w maści pomoże pozbyć się zmian na skórze? [2].
Na co stosuje się maść z hydrokortyzonem?
Hydrokortyzon jest lekiem steroidowym, który stosuje się w celu zmniejszenia stanu zapalnego w organizmie. Jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń, takich jak reakcje alergiczne, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, egzema, łuszczyca i zapalenie stawów. Dodatkowo czasami jest stosowany jako część hormonalnej terapii zastępczej u osób, których nadnercza nie mogą produkować wystarczającej ilości kortyzolu.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania hydrokortyzonu?
Przeciwwskazania do stosowania hydrokortyzonu mogą obejmować:
- Nadwrażliwość lub alergia na hydrokortyzon;
- Obecność zakażenia skóry, takiego jak infekcja grzybicza;
- Istnienie działań niepożądanych lub reakcji alergicznych wcześniej związanych z hydrokortyzonem lub innymi kortykosteroidami;
- Zakażenie wirusowe, takie jak ospa wietrzna, które może się nasilić pod wpływem stosowania hydrokortyzonu;
- Choroby skóry, takie jak rumień wielopostaciowy lub trądzik różowaty, które mogą się nasilić pod wpływem stosowania hydrokortyzonu.
Maść z hydrokortyzonem, a uczulenie na słońce
Hydrokortyzon podawany zewnętrznie sam w sobie nie powoduje fotouczulenia, jednak w rzadko występujących działaniach niepożądanych po stosowaniu leku zaobserwowano uwrażliwienie skóry oraz zmiany w jej pigmencie. W związku z tym nie powinno się eksponować miejsc aplikacji preparatu na skórę na promieniowanie słoneczne. Ponadto jeśli chcemy skutecznie wyleczyć zmiany skórne, powinniśmy unikać słońca. Uszkodzona skóra dodatkowo poparzona słońcem nie tylko będzie goić się znacznie dłużej, ale z większym prawdopodobieństwem w miejscu zmiany powstanie blizna [3].
Czy maść z hydrokortyzonem można stosować u dzieci?
Rodzicu! Maść z hydrokortyzonem stosuj tylko u starszych dzieci. I wtedy, gdy Twoje dziecko się drapie, bo ugryzł je komar lub obsypała pokrzywka. Bez konsultacji z lekarzem użyj maści z hydrokortyzonem tylko u dziecka powyżej 12 roku życia.
Jeśli dziecko jest młodsze, poczekaj na pozwolenie lekarza. Natomiast gdy maluszek dopiero się urodził, decyzję o zastosowaniu maści z hydrokortyzonem zostaw lekarzowi. Nie używaj maści z hydrokortyzonem u noworodków i niemowląt. Jeśli stosujesz maści z hydrokortyzonem u dziecka, zachowaj ostrożność i:
- smaruj tylko zmienione miejsca,
- nie smaruj dużych powierzchni,
- smaruj cienką warstwą,
- obserwuj zmiany.
Nie smaruj skóry dziecka maścią z hydrokortyzonem, jeśli ma chorobę wirusową na przykład ospę lub różyczkę. Jednak jeśli coś Cię zaniepokoi, skontaktuj się z pediatrą. Przeczytaj o środkach ostrożności, jeśli sam stosujesz maść z hydrokortyzonem [3].
Hydrokortyzon — na co należy uważać?
Ostrzeżenia w stosowaniu hydrokortyzonu maści u dzieci już znasz. Lista ostrzeżeń dla dorosłych jest równie długa, dlatego przeczytaj ulotkę. Nie można go stosować m.in. w następujących przypadkach:
- W zakażeniach bakteryjnych wirusowych lub grzybiczych skóry.
- W trądziku zwykłym i różowatym.
- W nowotworach skóry.
- Na otwarte rany i uszkodzoną skórę.
- Na skórę twarzy i powieki.
Jeśli stosujesz maść z hydrokortyzonem, pamiętaj o zasadzie: Jeśli nie ma poprawy po 7 dniach stosowania maści z hydrokortyzonem, skontaktuj się z lekarzem.
Kremy i maści z hydrokortyzonem bez recepty. Co można kupić w aptece?
Poznaj dostępne na rynku maści i kremy z hydrokortyzonem bez recepty.
Kremy z hydrokortyzonem bez recepty
- Hydrocortisonum Oceanic 0,5% krem, 15 g;
- Hydrocortisonum Aflofarm 0,5% krem, 15 g;
- Maxicortan krem 1% krem, 15 g.
Maści z hydrokortyzonem bez recepty
- Hydrocort 0,5% maść, 20 g.
Produkty z dodatkiem hydrokortyzonu
Hydrokortyzon jest też składnikiem innych preparatów.
- Zovirax Duo, 50 mg + 10 mg, krem, 2 g — do leczenia opryszczki.
- Proktosedon maść doodbytnicza — do leczenia hemoroidów [4].
Hydrocortisonum Oceanic, Maxicortan — skutki uboczne. Co może powodować hydrokortyzon?
Stosowanie hydrokortyzonu, szczególnie w dużych doustnych dawkach lub przez dłuższy czas, może powodować wiele działań niepożądanych. Wśród najczęstszych skutków ubocznych stosowania hydrokortyzonu są:
- nadmierny przyrost masy ciała,
- kształt ciała przypominający zespół Cushinga,
- osłabienie siły mięśniowej, postępująca utrata masy mięśniowej,
- nadciśnienie tętnicze,
- zaburzenia poziomów glukozy we krwi,
- zaburzenia wydzielania hormonów płciowych,
- zanik kory nadnerczy,
- wybroczyny krwawe,
- opóźnienie gojenia ran,
- otępienie,
- kamica żółciowa.
Niemniej jednak, powyższe działania niepożądane dotyczą doustnego stosowania hydrokortyzonu. W przypadku stosowania miejscowego mogą pojawić się działań niepożądanych takie jak: podrażnienie skóry, zaniki skóry, teleangiektazje, rozstępy skórne, trądzik, hipo- lub hiperpigmentacja.
Jak bezpiecznie stosować leki z hydrokortyzonem?
Oto praktyczne wskazówki dotyczące bezpiecznego stosowania leków zawierających hydrokortyzon w postaci tabletek, kremów i maści:
- Przestrzegaj zaleceń dotyczących dawkowania podanych przez lekarza lub farmaceutę. Nie przekraczaj zalecanej dawki i nie stosuj leku dłużej niż zalecono.
- Jeśli używasz maści lub kremu zawierającego hydrokortyzon, nałóż cienką warstwę na dotknięty obszar i delikatnie wmasuj, aż całkowicie się wchłonie. Nie stosuj większej ilości niż potrzebujesz i nie przykrywaj obszaru szczelnie opatrunkami ani bandażami, ponieważ może to zwiększyć wchłanianie leku i spowodować skutki uboczne.
- Jeśli przyjmujesz tabletki z hydrokortyzonem, weź je z jedzeniem, aby zmniejszyć ryzyko podrażnienia żołądka. Przyjmuj tabletki w całości, popijając szklanką wody, i nie rozdrabniaj, nie żuj i nie łam ich.
- Hydrokortyzon należy stosować ostrożnie u osób z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, jaskrą lub wcześniejszymi owrzodzeniami żołądka, ponieważ może pogorszyć te stany. Należy go również unikać u kobiet w ciąży lub karmiących piersią, chyba że zaleci to lekarz.
- Nie przerywaj nagle stosowania hydrokortyzonu, zwłaszcza jeśli przyjmujesz go od dłuższego czasu. Może to spowodować gwałtowne obniżenie poziomu kortyzolu, co może prowadzić do objawów odstawienia, takich jak zmęczenie, osłabienie mięśni, utrata apetytu, nudności i wymioty. Skonsultuj się z lekarzem, jak stopniowo zmniejszyć dawkę przed odstawieniem leku.
Co zamiast hydrokortyzonu w maści?
Jeśli zauważysz wysypkę skórną, której podłożem może być alergia, oprócz hydrokortyzonu możesz sięgnąć po żele z substancją antyhistaminową. Bez recepty znajdziesz preparaty zawierające dimetynden. Substancja blokuje wydzielanie mediatorów reakcji alergicznej, przez co powoduje zahamowanie odczynu alergicznego. Działa natychmiastowo i oprócz aktywności antyalergicznej znieczula skórę i niweluje uciążliwy świąd. Preparaty na skórę z dimetyndenem znajdziesz pod nazwami handlowymi Fenistil, Foxill. Można je stosować u dzieci powyżej 1 miesiąca życia [5].
